Վերջին օրերի իրադարձությունների շուրջ  Լրագիրը զրուցել է Քաղաքական և միջազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագետ Աղասի Ենոքյանի հետ

 

Պարոն Ենոքյան, ինչպե՞ս եք գնահատում Հայաստանում ստեղծված իրավիճակը և ինչի՞ այն կարող է հանգեցնել։

 

Հայաստանում ստեղծված իրավիճակը չափազանց անկայուն է։ ՊՊԾ գնդի գրավումը ստեղծել է մի վիճակ, որ իշխանությունները չափանզանց թուլացրել է ղարաբաղյան բանակցություններում։ Ըստ էության՝ նրանք ցույց են տալիս, որ երկրում իրավիճակին չեն տիրապետում։ Սրան ավելանում է այն, որ սեղանին դրված թղթերը կյանքի կկոչվեն, քանի որ իշխանություններն այլևս չեն ունենա այնպիսի ընդդիմադիրներ, որոնք կկասեցնեն նրանց կողմից գործողությունները, տարածքների հանձնումը և այլն։

 

Հայաստանը և Ռուսաստանը զորքերի միացյալ խմբավորման մասին պայմանագիր կստորագրեն։ ՀՕՊ համաձայնագրի վավերացումից հետո այլևս որևէ պայմանագիր մեզ համար անակնկա՞լ չէ։ Ի՞նչ վտանգներ եք տեսնում։

 

Պարզապես խայտառակություն է նման փորձը, որովհետև եթե մենք տվեցինք մեր հակաօդային պաշտպանությունը Ռուսաստանի կառավարմանը, ապա այժմ մենք այլևս մեր զորքերին չենք կարողանալու տիրապետել։ Այսինքն՝ ամենապարզ ձևով, սա նշանակում է, որ եթե Ղարաբաղի վրա լինի հարձակում, ապա Հայաստանը առանց Ռուսաստանի համաձայնության չի կարողանա Հայաստանից դեպի Ղարաբաղ զինված ուժեր անցկացնել։ Եվ իհարկե սրան շատ նպաստեց ոստիկանական գնդի գրավումը, հանրության ուշադրությունն ամբողջովին սևեռված է դրա վրա, և փաստորեն այս «սոուսի» տակ ինչ ասես հիմա կարող են անցկացնել։

 

Չորրորդ օրն է ապստամբները գրավել են ՊՊԾ գունդը, իշխանությունը, սակայն լուռ է։ Ըստ Ձեզ՝ ինչո՞վ է պայմանավորված այդ լռությունը։

 

Իշխանության տևական լռությունը պայմանավորված է նրանով, որ իշխանությունն ընդհանրապես չի կարողանում տալ ադեկվատ արձագանք երկրում կատարվածի վերաբերյալ։ Իշխանությունը կամ սպասում է հարցն ինքն իրեն լուծվի, կամ սպասում է, որ իրենց ցուցում տան, թե ինչպես պետք է արձագանքի։ Եվ քանի որ այս դեպքում ոստիկանական գնդի գրավման գործողության մեջ ակնհայտ երևում է արտաքին քաղաքական հետքը, կարծում եմ՝ իշխանությունը սպասում է արտաքին քաղաքական լուծումների։

 

Կարծում եք ՝ արտաքին ուժե՞րն են հրահրել այս քայլը։

 

Համենայն դեպս, սա ակնհայտ ձեռնտու է արտաքին ուժերին, այսինքն՝ երբ Ալիևը և Լավրովը Բաքվում հայտարարում էին, որ իրենք շատ մոտ են խնդրի լուծմանը, և այդ մասին Հայաստանի հետ նույնիսկ չէին էլ բանակցել, սա նշանակում է, որ այդ ուժերը ունեին Հայաստանում ֆորս-մաժոր ստեղծելու հնարավորություն, որից հետո Հայաստանը ստիպված կլիներ համաձայնվել նրանց ասածին։ Կրկնում եմ՝ նրանք առանց Հայաստանի հետ քննարկման էին այս մասին խոսում։

 

Ո՞րը  կլինի, ըստ Ձեզ, ճիշտ ելքը ստեղծված իրավիճակում, երբ իշխանությունը որևէ քայլ չի պատրաստվում կատարել նշված պահանջներից։

 

Այստեղ ուզում եմ ավելացնել այս ամենի ներքին քաղաքական բաղադրիչը. Հասարակությունը եթե տեսնում է, որ անհնար է քաղաքական, սահմանադրական ճանապարհով փոփոխությունների հասնել, քանի որ քաղաքական դաշտը ամբողջովին ամայացած է, ապա հասարակության որոշ գործիչներ, ովքեր փոփոխությունների անհրաժեշտություն են տեսնում, բնականաբար, նման գործողությունների պետք է դիմեին։

 

Գալով ձեր հարցին՝ ասեմ, որ իշխանությունների գործողություններից թվում է, որ նրանք կարծում են, որ եթե երկար ժամանակ մնա այսպես, ապա խնդիրն ինքնըստինքյան կհանգուցալուծվի։ Սակայն տեսնում ենք, որ դա բավարար չէ։ Երկրորդ օրը մենք տեսանք, որ իշխանությունն իր գործողություններով սադրեց հանրահավաքը և երթը Ազատության հրապարակում, երրորդ օրը տեսնում ենք Սարի թաղի դեպքերը։ Կարծես թե իշխանության հույսերը չեն արդարանում, որ երկար մնալով հարցը ինքնըստինքյան կհանգուցալուծվի։ Երկար մնալը սադրում է նորանոր գործողություններ։ Չգիտեմ, թե իշխանությունները երբ են գնալու խնդրի լուծմանը, սակայն առայժմ պատրաստ չեն խնդրի լուծման, և ՀՀԿ-ից որևէ ներկայացուցիչ որևէ դիրքորոշում չի արտահայտել այս դեպքերի վերաբերյալ։

 

Քաղաքացիների նկատմամբ ոստիկանության բռնությունները, շուրջ հինգ հարյուր բերման ենթարկվածներ, որոնց մեջ կան խոշտանգվածներ, ինչո՞վ է բացատրվում, փորձում են կանխել հնարավոր մոբիլիզացիա՞ն։

 

Սա պայմանավորված է նրանով, որ ոստիկանությունը չի կարողանում ադեկվատ արձագանքել իրավիճակին, ոստիկանությունը անում է ոչ թե այն, ինչ պետք է, այլ այն, ինչ գիտի անել։

 

Ինչո՞ւ հենց այս կառույցը գրավեցին։

 

Իրենք չունեին անհրաժեշտ ներուժ քաղաքական ուրիշ օբյեկտներ գրավելու։ Բացի այդ, այստեղ կա լրացուցիչ զենք, և ենթադրում եմ, որ իրենք կարծում էին կլինեն օժանդակ ուժեր, որոնց զինելու կարիք կլինի։

 

 

 

 

---