NewsBook-ի զրուցակիցն է «Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտ» ՀԿ-ի տնօրեն, քաղաքագետ Արտակ Կիրակոսյանը:

 

- Պարոն Կիրակոսյան, խոհրդարանական ընտրություններին մնացել է 2 ամիս: Քաղաքական ուժերը գաղափարական պայքար էին խոստանում, հիմա կա՞ այդ պայքարը, թե՞ կլանային հարաբերություններով է գործընթացն ընթանում:

 

- Միայն մեկ բացառություն կա, որի մոտ գաղափարական պայքար է նշմարվում, ու մոտեցումները տարբերվում են՝ «Ելք» դաշինքն է: Մնացյալը կասեի, որ պայքարը նույնիսկ իշխանության համար չէ, այլ իշխանության տակառին մոտիկ լինելու պայքար է: Այն ուժերը, որոնք արագ-արագ դուրս են գալիս իշխանության բուրգից կամ իրենց դուրս են շպրտում այնտեղից, մի խնդիր են ցանկանում լուծել՝ շարունակեն մնալ և օգտվել ռեսուրսներից: Հայաստանում առկա կոռումպացված համակարգն այնպիսի է, որ եթե դու քաղաքական հովանավոր չես, այդ թիմից կամ «թայֆայից» չես, ապա քեզ համար շատ դժվար է լինելու ջրի երեսին մնալ:

 

- Դաշինքներից մեկը կազմված է նախկին իշխանավորներից: Ի՞նչ եք կարծում՝ նախկին նախարարներ Վարդան Օսկանյանը, Սեյրան Օհանյանն իսկապես ընդդիմադիր դաշտի անդամներ են:

 

- Եթե ընդդիմադիր են, ապա ՀՀԿ-ին են ընդդիմադիր, բայց այս համակարգին՝ ամբողջությամբ կոռումպացված ու «թայֆայացված», որը գոյություն ունի ՀՀ-ում, ամենևին ընդդիմադիր չեն: Ես նույնիսկ կբնորոշեի, որ նրանք ավելի հետադիմական են իրենց հայացքներում, քան ՀՀԿ-ն այսօրվա վիճակով: Որպես իրական այլընտրանք ու նոր մոտեցում՝ բացարձակ որևէ դեր չեն խաղում, իրենց հիմնական խնդիրը քաղաքական դաշտում մնալն է, ինչը ենթադրում է նաև մնալ տնտեսական դաշտում:

 

- 2015 թվականի փետրվարյան հայտնի ելույթից հետո Գագիկ Ծառուկյանը հեռացվեց քաղաքականությունից, հիմա կրկին վերադարձել է: Ծառուկյանի վերադարձի հիմքում Սերժ Սարգսյանին տեսնո՞ւմ եք:

 

- Չեմ կարծում, որ Սերժ Սարգսյանն է նրան բերել, կարծեմ՝ Սարգսյանն էլ ասաց, որ չի ողջունել վերադարձը: Միևնույն ժամանակ կարծում եմ՝ Ծառուկյանի վախը չափած է, այս իմաստով գտնում եմ՝ շատ վախ չկա իշխանության համար: Ծառուկյանը եղել է այդ իշխանական գործընթացի մի կտոր, դեռևս Քոչարյանի ժամանակներից, համ էլ, երևի, նախատեսվում է այդ դերը: Համենայն դեպս, ես որևէ սպասելիք չունեմ իր՝ քաղաքականություն վերադառնալուց: Ծառուկյանի՝ որպես քաղաքական գործչի ժամանակները չեն եկել ու չեն գալու:

 

- Նոր ընտրական համակարգով ձայների մեծամասնություն ունեցող կուսակցությունները կարող են երկրի ղեկավարների համար թեկնածուներ նշանակել: Հնարավո՞ր է՝ Ծառուկյանն իշխող կուսակցության հետ լինի 2-րդ խոշոր ուժը, որը ներքին պամանավորվածությամբ կշարժվի խաղի նույն կանոններով, այսինքն՝ նա կա, որպեսզի հարթ լուծվի խորհրդարանում կայուն մեծամասնություն ունենալու խնդիրը:

 

- Ես չգիտեմ՝ ի՞նչ սցենարներ ունեն իշխանությունները, ճիշտն ասած, դա ինձ այնքան էլ չի հետաքրքրում: Ինձ ավելի շատ հետաքրքրում է՝ կան նորովի մոտեցումներ, կա ինչ-որ տեսլական երկրի զարգացման համար, թե՝ ոչ: Գագիկ Ծառուկյանի պարագայում մենք դժվար թե այդպիսի բան տեսնենք, թե ում պրոեկտն է՝ իշխանական, ռուսական, թե բելոռուսական: Հարցն այն է, թե իր բերած նախագիծը երկրին օգուտ բերելո՞ւ է, թե՝ ոչ, կարծում եմ, այս ուժն ունակ չէ նման բան անելու:

 

- Ասացիք՝ ՀՀԿ-ն դուրս է մղում, նկատի ունեք նաև նախկին վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանի՞ն:

 

- Բնականաբար: Ես չեմ կարծում, որ իր դուրս գալը գործընթացներից ինքնակամ է եղել, պարզ է, որ հիմա պետք է ստիպված հայտարարի, թե որոշակի ընդդիմադիր խնդիրներ ունի, որը եղավ Սեյրան Օհանյանի դեպքում: Կարծում եմ՝ երկուսի պարագայում էլ հոժարակամ չի եղել, այլ դուրս են մղվել բուրգից, իսկ հիմա եղանակներ են փնտրում ջրի երեսին կամ իշխանական տաշտակին մոտ լինելու:

 

- Եթե Հովիկ Աբրահամյանին դուրս են մղել, ապա ինչո՞ւ Սերժ Սարգսյանը փոխաբերական իմաստով սպառնաց՝ ասելով, թե մայր գետից հեռացած առվակը չորանում է: Հիմա այս վտակների ու գետակների պատերազմն ինչի՞ մասին է խոսում:

 

- Այս պոեզիայի ժանրից վերցված տողերը թողնենք իրենք մեկնաբանեն: Հովիկ Աբրահամյանի պատասխանն էլ նույն ոճի էր, կարծում եմ՝ ինչ-որ իմաստով, տարակուսանքի նշան է, որովհետև դեռևս հույս ունեն, որ մի ֆորմատ կգտնվի իրենց համար, նույն Հովիկ Աբրահամյանի համար, որ ինքը շարունակի օգտվել իշխանության մոտ կանգնած մարդու լծակներից: Փորձում է այս խնդիրը լուծել պոետիկ ճանապարհով:

 

- Տեսակետ կա, որ քաղաքական դաշտի փոխադարձ մեղադրանքները, նախկին պաշտոնյաների անցյալը հիշեցնելը շահեկան է հենց Սերժ Սարգսյանին՝ նման կերպ պահում է իշխանությունը: Համակարծի՞ք եք:

 

- Դե, ինչ արած, չէ՞ որ այդ պատմությունները հենց իրենք են ձևավորել՝ այդ նորածին ընդդիմադիրները: Այդ պատմություններից հրաժարվելն այնքան էլ հեշտ չէ, նույն Մարտի 1-ից, կոռումպացված համակարգից, ապրիլյան պատերազմին բանակում եղած խնդիրներից, սրանք որոշակիորեն օբյեկտիվ են և պետք չէ զարմանալ, որ հնչում են: Մյուս կողմից համաձայն եմ, որ կցանկանայինք ապագայի դրական տեսլական լիներ, որը կուղեկցեր դեպի ընտրություններ, քանի որ ընտություններն ինչ-որ փոփոխություններ բերում են, անկախ նրանից՝ լինում է իշխանափոխություն, թե՝ ոչ: Բայց այն գաղափարները, որոնք հնչում են նախընտրական ծրագրերում, իմպուլս են տալիս հասարակությանը, լինում են միայն նախընտրական շրջանում: Հիշում եք՝ 2008 թվականին Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ընտրություններից առաջ մի թեզ էր բերել՝ կոռուպցիայի դեմ պայքար, ԼՂՀ հարցի լուծում, հայ-թուրքական հարաբերություններ: Այս 3 վեկտորով քննարկումներ եղան հետագայում, նաև իշխանության ներսում, այսինքն՝ որոշակի ազդեցություն ունեցավ: Հիմա ցանկալի կլիներ, որ ընդդիմադիրները, միմյանց վրա ցեխ շպրտելու փոխարեն, այդ վեկտորները դնեին, այն տեսլականները ցույց տային, որոնք, եթե ժողովրդի կողմից ստանար աջակցություն, լիներ եկող իշանության տեսլականի մաս:

 

- Քաղաքականություն մտած ուժերից ոմանց հետ կապվում է ՀՀ 2-րդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի անունը: Որևէ ուժի գործելաոճում տեսնո՞ւմ եք Ռոբերտ Քոչարյանի ձեռագիրը:

 

- Ազնվությամբ դա ինձ չի հետաքրքրում, որովհետև ի՞նչ տարբերություն՝ կա, թե՝ չկա: Խնդիրը վերջ ի վերջո այսօրվա վիճակով անձերի մեջ չէ, քանի որ ՀՀ-ում ստեղծվել է մի համակարգ, որը պետք է քանդվի: Ըստ էության՝ ինձ համար կարևոր չէ, թե այդ համակարգն ո՞վ կքանդի, ՀՀԿ-ն կքանդի, Ծառուկյանը, թե այլ մեկը: Խնդիրն այն է, թե ո՞վ է ունակ դա անելու, ես տեսնում եմ, որ համակարգին գոնե ճաք տվողը կարող «Ելք»-ը լինել, իրենք այդ համակարգի մաս, գոնե, չեն կազմել:

 

 

Նոյյան տապան  -   Հարցազրույցներ