armtimes.com Մանվել Գրիգորյանի կալվածքներում հայտնաբերված շոգեխաշված մսի պահածոները՝ «տուշոնկաները», ինքն իրենով արդեն իսկ անսպասելի բացահայտում էր: Բայց այդ բացահայտումը իր հերթին ավելի մեծ, ավելի սահմռկեցուցիչ եւ ավելի հեռուն գնացող բացահայտման նյութ է տալիս: Խոսքը մեր երկրի պաշտպանությանն ուղղվող ֆինանսական միջոցների արդյունավետությանն է վերաբերում:

 

Հետաքննող լրագրողների «Հետք» պարբերականի մեր գործընկերները երեկ հրապարակեցին «Զինվորի բաժին» գրառումներով շոգեխաշած մսի պահածոների մատակարարման վերաբերյալ պաշտոնական տվյալներ: Ըստ այդմ, 2015-2017 թթ. ընթացքում ՀՀ Պաշտպանության նախարարությունը, ըստ կնքված մի քանի պայմանագրերի, «Համլետ Հովսեփյան» ԱՁ-ից ձեռք է բերել 324 հազար հատ 525 գրամանոց «տուշոնկա», որի արժեքը կազմել է 735 միլիոն դրամ: Այսպիսով՝ 525 գրամանոց մեկ «տուշոնկայի» գինը կազմել է միջինը մոտ 2270 դրամ: Երեկ մենք շրջայց կատարեցինք Երեւանի մի քանի մեծ ու փոքր խանութներ, պարզելու, թե որքան արժեն նույն քաշով «տուշոնկաները»: Շրջայցի արդյունքները ներկայացված են նկարներում: 525 գրամանոց «տուշոնկայի գինը 1250 դրամից չի անցնում: Այսինքն, մեր խանութներում ազատ վաճառվող այդ ապրանքը ավելի քան 1000 դրամով էժան է, քան բանակին մատակարարվող նույն ապրանքը:

 

Այսինքն, ՊՆ-ն շուկայականից առնվազն 40 տոկոս թանկ գին է վճարել տվյալ ապրանքի համար: Բայց սա՝ առնվազն: Իրականում պատկերն ավելի սարսափելի է: Խնդիրն այն է, որ ՊՆ-ին մատակարարվող «տուշոնկաների» իրական արժեքը շատ ավելի ցածր է: Նախ, խանութում վաճառվող «տուշոնկայի» գնի մեջ ներառված են բազմաթիվ ծախսեր, որոնցից զերծ է ՊՆ-ին մատակարարվող նույն ապրանքը: Խանութի «տուշոնկայի» գնի մեջ ներառվում է մարկետինգը, դիստրիբյուցիան, խանութի վրադիրը եւ այլն: ՊՆ-ին մատակարարվող «տուշոնկայի» մեջ նման ծախսեր չկան՝ արտադրեցիր, լցրեցիր բեռնատարը, տարար դատարկեցիր, ու վերջ: Այս դեպքում գինը կնվազի եւս 20-25 տոկոսով եւ կկազմի ամենաշատը 1000 դրամ՝ 1 պահածոն:

 

Բայց սա էլ դեռ ամենը չէ: «Զինվորի բաժին» պահածոները պատրաստված են գոմեշի մսից, որը էականորեն ավելի էժան է, քան տավարի միսը: Ըստ դիտարկումների, Հայաստան ներկրվող սառեցված գոմեշի մսի մեկ կիլոգրամի մեծածախ գինը կազմում է 1.8-2 դոլար, կամ մոտ հազար դրամ այն դեպքում, երբ տավարի սառեցված մսի մեկ կիլոգրամի գինը տատանվում է 2.5-2.8 դոլարի սահմաններում: Այսինքն, նաեւ սրա հաշվին «Զինվորի բաժին» մսի պահածոյի ինքնարժեքը ավելի է նվազում: Այսպիսով, շատ մոտավոր հաշվարկներով, ՊՆ-ն երկու անգամ ավելի թանկ գին է վճարել «Զինվորի բաժին» մսի պահածոյի դիմաց, քան դրա իրական արժեքն է:

 

Միայն «տուշոնկայի» դեպքում ՊՆ-ի, այսպես ասենք՝ «անարդյունավետ ծախսը» կազմել է մոտ 410 միլիոն դրամ կամ ավելի քան 850 հազար դոլար: Իրականում սա «անարդյունավետ ծախս» չէ, այլ պարզ, ցինիկ գողություն: Գողացել են սահմանին իրենց կյանքը ամեն վայրկյան վտանգող զինվորից: Գողացել են իրենց երեխաներին սահման ուղարկող ծնողների հարկերից:

 

ՀՀ պաշտպանության տարեկան ծախսերին ՀՀ պետական բյուջեից ուղղվում է մոտ 450 միլիոն դոլար: Այդ ծախսերի մանրամասները պետական գաղտնիք են համարվում, բայց դրա մի զգալի մասը կազմում են տարատեսակ գնումները. զենք, սննդամթերք, հագուստ, դեղորայք եւ այլ ապրանքներ ու ծառայություններ: Ու եթե «տուշոնկաների» գնի հետ կապված վերը բերված պատկերը տարածենք ՊՆ-ի իրականացրած մյուս գնումների վրա, շատ տխուր պատկեր կհառնի: Փաստորեն, ՀՀ բյուջեից հատկացված նույն ծախսերի դեպքում մեր զինվորները կարող են երկու անգամ ավելի լավ սնվել, երկու անգամ ավելի որակյալ հագուստ կրել, ավելի լավ սպառազինված լինել, ավելի լավ զորանոցներում ապրել, սպայակազմը ավելի շատ աշխատավարձ ստանա եւ այլն, եւ այսպես շարունակ: 

 

Անցած տարիներին ՊՆ-ի կատարած բոլոր գնումները ենթակա են ստուգման, իսկ հասցված ամբողջ վնասը  պետք է փոխհատուցվի: Մինչեւ վերջին լուման: Դա Հայաստանի պաշտպանունակության հարց է:

Նոյյան տապան  -   Ի՞նչ է գրում մամուլը