ՀՀ ԳԱԱ-ի Բնական գիտությունների բաժանմունքն ամփոփել է 2018թ-ի գործունեության արդյունքները բաժանմունքի տարեկան ընդհանուր ժողովում

25-03-2019 16:12:20 | Հայաստան | Մամլո հաղորդագրություն

Սույն թվականի մարտի 25-ին տեղի ունեցավ ՀՀ ԳԱԱ-ի Բնական գիտությունների բաժանմունքի տարեկան ընդհանուր ժողովը:

ՀՀ ԳԱԱ բնական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար, ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ Ռուբեն Հարությունյանը ներկայացրեց 2018թ-ի գիտական և գիտակազմակերպական գործունեության հիմնական արդյունքները: Այսպիսով, բաժանմունքի կազմում ընդգրկված են հետևյալ գիտահետազոտական կազմակերպությունները` Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնը, «Հայկենսատեխնոլոգիա» գիտաարտադրական կենտրոնը, Կենդանաբանության և հիդրոէկոլոգիայի գիտական կենտրոնը, Ա.Թախտաջյանի անվան բուսաբանության ինստիտուտը, Հ.Բունիաթյանի անվան կենսաքիմիայի ինստիտուտը, Գ.Դավթյանի անվան հիդրոպոնիկայի պրոբլեմների ինստիտուտը, Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտը, Լ.Օրբելու անվան ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտը:

Բաժանմունքի կազմում ընդգրկված են` 7 ակադեմիկոս, 11 թղթակից և 27 արտասահմանյան անդամ, 12 պատվավոր դոկտոր:

2018թ-ին տպագրվել է 298 հոդված (188-ն արտասահմանում), 140 թեզիս (92-ն արտասահմանում), 12 մենագրություն, 4 ուսումնական ձեռնարկ, և հատկացվել է 2 արտոնագիր: Անցկացվել է հանրապետական և միջազգային 16 գիտաժողով, որոնց մասնակցել է 904 մարդ (232-ն արտերկրից): Կազմակերպվել են քննարկումներ, այդ թվում` «Հիմնարար գիտության զարգացման հեռանկարները» ԱՊՀ գիտնականների 2018թ. ֆորումի շրջանակներում, «Կենսա-բժշկության ոլորտում Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի հետ համագործակցության քննարկումը» ՌԳԱ փոխնախագահ ակադեմիկոս Վ.Չեխոնինի հետ համատեղ և «Սևանա լճի էկոլոգիական հիմնահարցերը» ՀՀ ԳԱԱ-ին առընթեր Սևանա լճի պահպանության փորձագիտական հանձնաժողովի հետ համատեղ:

Բնական գիտությունների բաժանմունքի տարեկան ժողովում ներկայացվեցին հետևյալ գիտական զեկուցումները՝

· «Չարորակ ուռուցքների համաճարակաբանության պատկերը Հայաստանում»

(Զեկ.` ՀՀ ԳԱԱ թղթ. անդամ Հ. Մ. Գալստյան)

· «Հայաստանի շրջակա միջավայրի ռադիոակտիվության գնահատումը»

(Զեկ.` կ.գ.թ. Օ. Ա. Բելյաևա)

· «Ուռուցքների ֆոտոդինամիկ թերապիան և մանրէների ինակտիվացումը կենսաինժեներիայի մեթոդներով» (Զեկ.` կ.գ.թ. Գ. Վ. Գյուլխանդանյան)

«Բույսերի հիդրոպոնիկայի հեռանկարները Հայաստանում» (Զեկ.` կ.գ.թ. Ա. Հ. Թադևոսյան, կ.գ.թ. Խ. Ս. Մայրապետյան)

· «Ապաբջջային սկաֆֆոլդների ստացում» (Զեկ.` կ.գ.թ. Ա. Գ. Քերյան)

· «Հայաստանի էկոհամակարգերի պահպանման հեռանկարները» (Զեկ.` կ.գ.թ. Ա. Ս. Ալեքսանյան, կ.գ.դ. Գ. Մ. Ֆայվուշ)

· «Նոր սերնդի հակամանրէային պատրաստուկների ստացումը և կիրառումը» (Զեկ.` կ.գ.թ. Ք. Ջ. Կարապետյան)

· Մարդու մակաբույծների շրջապտույտը բնության մեջ (Զեկ.` կ.գ.թ. Ս. Ա. Աղայան)

Կարևորագույն գիտական արդյունքներ

«Հայկենսատեխնոլոգիա» ԳԱԿ

«Հայկենսատեխնոլոգիա» ԳԱԿ-ն իր արտաբյուջետային միջոցների հաշվին իրականացնում է ինովացիոն ծրագրեր: Մասնավորապես, 2018 թ-ին Կենտրոնում գործող արտադրամասում ներդրվել են «Նարինե» ըմպելի և փոշենման կաթնաթթվային մթերքների ու մի շարք բուսական յուղերի արտադրություններ:

Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոն

Անցկացվել են հետազոտություններ, որոնց արդյունքներով տեղական արտադրության կաթի և հանքալեռնային շրջաններում աճեցված պտուղ-բանջարեղենների համար հաշվարկված թունավոր տարրերի քաղցկեղածին ռիսկը գերազանցել է թույլատրելի սահմանը:

Հայաստանի տարածքի ռադիոէկոլոգիական մոնիտորինգ. փուլ երկրորդ» թեմայի շրջանակներում նմուշառվել է շրջակա միջավայրի տարբեր բաղադրիչների 60 ներկայացուցչական նմուշների հավաքածու, սկսվել են տարրալուծման աշխատանքներ:

Էկոլոգանոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոնը սննդի ոլորտում ռիսկի գնահատման վերաբերյալ սկսել է համագործակցել Սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայության հետ:

Կենդանաբանության և հիդրոէկոլոգիայի ԳԿ

Կենդանաբանության և հիդրոէկոլոգիայի գիտական կենտրոնում ստեղծվել են երկու նոր գիտական խմբեր.

• «Էկոլոգիական ռիսկերի և ազդեցությունների գնահատման» գիտական խումբ՝ ՀՀ ջրային պաշարների քիմիական և կենսաբանական աղտոտվածության և մարդու առողջության համար ռիսկերի գնահատման համար;

• մոլեկուլային մակաբուծաբանության գիտական խումբ՝ մակաբուծային, վիրուսային և բակտերիոլոգիական հիվանդությունների և հարուցիչների ուսումնասիրության համար:

Կատարվել է Սևանա լճի խորջրյա հատվածներ ջրաբանական, ջրաքիմիական և օդերևութաբանական ամենամսյա տվյալների հավաքագրում և վերլուծություն: Մշակվել է ջերմային ռեժիմի գնահատման միաչափ մոդել, որի միջոցով գնահատվել է լճի ջրի ջերմաստիճանի ուղղահայաց վերջին 10 տարիների դինամիկան:

Ա. Թախտաջյանի անվան Բուսաբանության ինստիտուտ

Հայաստանի ֆլորայի կենսակարգաբանական ուսումնասիրությունների արդյունքում հայտնաբերվել են Հայաստանի համար, ինչպես նաև Կովկասի ֆլորայի համար նոր տեսակներ:

Ֆրանկֆուրտ-Մայն քաղաքի Սենկենբերգի անվան հնէաբանական ինստիտուտ-թանգարանի հետ համատեղ իրականացվել են հնէաբուսաբանական գիտահետազոտական աշխատանքներ Գերմանիայում և Հայաստանում։

Մեծ Բրիտանիայի Քյու Թագավորական բուսաբանական այգիների հետ համատեղ ծրագրի շրջանակում կատարվել է Հայաստանի ֆլորայի հազվադեպ բուսատեսակների հավաք:

Գ.Ս. Դավթյանի անվան հիդրոպոնիկայի պրոբլեմների ինստիտուտ

Գ.Դավթյանի անվան հիդրոպոնիկայի պրոբլեմների ինստիտուտը դիմել է ՀՀ պաշտպանության նախարարություն՝ ՀՀ Բանակը համեմունքային բույսերի և թեյաբույսերի բուսահումքով ապահովելու նպատակով: Ինստիտուտը ստացել է պատասխան ՀՀ Զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետից, որի համաձայն նմուշները շուտով կենթարկվեն համապատասխան փորձաքննության, այնուհետև կփոխանցվեն անձնակազմին:

ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության հետ ձեռք է բերվել պայմանավորվածություն՝ մի շարք բույսերի բացօթյա հիդրոպոնիկ եղանակով արտադրության և ջերմատան կառուցման ծրագրեր ներկայացնելու մասին:

Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտ

Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտը մշակել և ՀՀ կառավարություն է ներկայացրել «Հայկական գենոմ» նախագիծը: Ինստիտուտի կենսաինֆորմատիկայի խումբն իրականացնում է գիտատեխնիկական ծառայությունների մատուցում, որից ստացված հասույթն այս տարի կկրկնապատկվի:

Հ. Բունիաթյանի անվան կենսաքիմիայի ինստիտուտ

Հաստավել է գալարմինի հակաքաղցկեղային ազդեցությունը in vitro պայմաններում Էռլիխի ասցիտային կարցինոմայով վարակված մկների քաղցկեղային բջիջների կախութային կուլտուրայի վրա: Կատարվել են ուսումնասիրություններ գալարմինի տարբեր չափաբաժինների ազդեցության ներքո գտնվող մկների քաղցկեղային բջիջների վրա:

Լ. Օրբելու անվան ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտ

Թունաբանական հետազոտությունների արդյունքում պատրաստ է գյուրզայի հակաթույնի պրոտոտիպը:

ՀՀ ԳԱԱ Տեղեկատվական-վերլուծական ծառայություն

25.03.2019թ.

Նոյյան տապան - Մամլո հաղորդագրություն