Սովետական Միության փլուզման գործընթացում Թուրքիան վերաճանաչեց իր արևելյան հարևան Հայաստանին: Թեև Թուրքիան Հայաստանի անկախությունը ճանաչած առաջին երկրների շարքում էր, նատրամադրված չէր հաստատելու դիվանագիտական հարաբերություններ: Բացառությամբ Լենինականի/ Գյումրու եւ Կարսի միջև շաբաթը մեկ անգամյա ուղևորատար գնացքի, Սովետական Միությանտարիներին անգամ Հայաստանի և Թուրքիայի սահմանները կնքված մնացին: 1992 թ. Թուրքիան թույլատրեց Եվրոպայից պարենային օգնությունը Հայաստան հասցնել այդ երկաթուղային գծով: 1993 թ.Թուրքիան միակողմանի և ամբողջությամբ <<կնքեց>> Հայաստանի հետ իր ցամաքային սահմանը՝ ի պատասխան Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմին: Այդ ժամանակից ի վեր Կարս - Գյումրի գնացքներըկանգնած են, ուղիղ առևտուրը և տեղաբնակների միջսահմանային գործունեությունը՝ արգելափակված: Փակ սահմանների քաղաքականությունը ուժի մեջ է մինչ այժմ:
Կնքված սահմանը շարունակում է զգալի ազդեցություն ունենալ սահմանի երկու կողմի հասարակությունների կյանքի և ընդհանրապես տարածաշրջանի վրա՝ ներառյալ պատերազմական ճեղքը Սիրիայում,որը տուն է հանդիսանում բավական մեծ թվով ծագումով հայ բնակչության համար: Շրջափակման տնտեսական, քաղաքական սոցիալական և բնապահպանական հետևանքները տեսանելի են ամենուր: Եթեկնքված սահմանի նպատակը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորումն էր, ապա, թերևս, այն ունեցել է հակառակ ազդեցություն:
Այս համաժողովը նպատակ ունի անդրադառնալու « փակ սահմանի քաղաքականությանը»՝ դրա քաղաքական, տնտեսական, սոցիալական, բնապահպանական, մարդասիրական ևտարածաշրջանային խնդիրների հետ, ինչպես նաև Կովկասում խաղաղության կառուցման հեռանկարներին: Հատկապես, նպատակն է շեշտել հետևյալ հարցերն ու խնդիրները.
Ինչպիսի՞ ազդեցություն է ունենում կնքված սահմանը սահմանամերձ շրջանների, սահմանից այն կողմ գտնվող բնակիչների տեսակետների և առօրյա կյանքի վրա: Իր հերթին, ինչպիսի՞ն կլինի բաց սահմանիազդեցությունը նրանց վրա:
Սահմանի բացումը կծառայի՞ որպես տնտեսական զարգացման կատալիզատոր: Որո՞նք են տարածաշրջանային համագործակցության և ինտեգրման բաց թողնված հնարավորություններն ու հեռանկարները:Ինչպիսի՞ն կլինի տարածաշրջանի պատկերը 30 տարում, եթե ենթադրենք, որ կան բաց սահմաններ և, հավանաբար, ընդհանուր կամ ազատ տնտեսական գոտի:
Ինչպե՞ս կարող է սահմանն ազդել Կովկասի տարածաշրջանային ինտեգրացիային և համագործակցությանը: Ի՞նչն է եղել Թուրքիայի՝ Վրաստանի, Իրաքի, Սիրիայի և Նախիջևանի հետ «բաց դռներիքաղաքականության»ազդեցությունը: Կարո՞ղ է բաց սահմանը հանդես գալ որպես կատալիզատոր՝ Կովկասում ժողովրդավարության համախմբման և որպես կայուն և անվտանգ էներգետիկ ու տրանսպորտայինհանգույց նրա՝ Եվրոպային ինտեգրման համար:
Սահմանների մասին խոսելիս ինչի՞ մասին ենք խոսում իրականում: Ի՞նչ է այն նշանակում տարածքի, քաղաքացիության, ինքնիշխանության, պատկանելիության, գլոբալիզացիայի, ազատության,իշխանության,էթնիկականության, ազգության և ինքնության տեսանկյունից:
Ինչպե՞ս են կնքված սահմաններն ազդում շրջակայքի վրա: Ի՞նչն է ճարտարապետության, տրանսպորտի, քաղաքային և գյուղական պլանավորման, համայնքների, շրջակա միջավայրի, միգրացիայի վրաունեցածազդեցությունը:
Ի՞նչն է անվտանգությանն ուղղված սահմանային կառավարման ազդեցությունը սոցիալական հյուսվածքին: Իսկ ի՞նչ ասել կառավարման, ռազմական զորքերի, սահմանապահների մասին:
Սոցիալական քաղաքականության տարբերակները և կնքված սահմանների համար նախաձեռնությունները որո՞նք են: Արդյոք կարո՞ղ են սպորտը, գեղարվեստական և մշակութային գործունեությունը ևուսանողների փոխանակման ծրագրերը դեր խաղալ:
Որո՞նք են լեզվի, գրականության և արվեստի մեջ սահմանահատումների օրինակները: Ինչպե՞ս է սահմանը վերարտադրվում որպես մշակութային ֆենոմեն: Ինչպե՞ս հատել սահմաններ:
Այսպիսի հարցադրումներ անելով՝ համաժողովը, այլ նպատակների թվում, նպատակ ունի նպաստելու բաց թողնված հնարավորությունների մասին միջսահմանային երկխոսությանը և խրախուսելխոչնդոտները վերացնելու և տարածաշրջանային համագործակցությանն ու ինտեգրացիային նպաստելու նախաձեռնությունները:
· Համաժողովին կարող են մասնակցել պատմության, քաղաքականության, տնտեսության, սոցիոլոգիայի և տարածաշրջանային ժողովրդագրության ոլորտում աշխատող հետազոտողները;
· Համաժողովի աշխատանքային լեզուները լինելու են անգլերենը, թուրքերենը և հայերենը;
· Հարցուպատասխանի, նիստերի և քննարկումների համար ժամանակ խնայելու նպատակով՝ ամեն խոսնակ ներկայացման համար կունենա 20 րոպե;
· Ստամբուլից դուրս գտնվող մասնակիցների տրանսպորտային և կեցության ծախսերը կհոգա կազմակերպող կողմը, եթե նրանց ներկայացրած հաստատությունը չի կարող ապահովել;
· Կոնֆերանսում ելույթ ունենալ ցանկացողները պետք է ուղարկեն իրենց նյութի ամփոփումը (250 բառ) և ինքնակենսագրականը հետևյալ էլ-հասցեին մինչև 2014թ. Մայիսի 30-ը:eminekolivar@hrantdink.org
· Ներկայացված նյութերը կհրապարակվեն համաժողովի ֆորմում, որը շարունակում է իրականացվել Հրանտ Դինք Հիմնադրամի կոզմից:
Վոլկան Վուրալ (Թուրքիայի արդյունաբերության և բիզնես ասոցացիա, Թուրքիա)
Թոմաս դե Վոլ (Carnegie Endowment for International Peace, ԱՄՆ)
Կազմկոմիտե.
Ջենգիզ Աքթար
Սիբել Ասնա
Բուրջու Բեջերմեն
Իբրահիմ Բեթիլ
Դելալ Դինք
Էթյեն Մեհչուփյան
Սոլի Օզել
Նեշե Օզգեն
Ամբերին Զաման
Call for Papers
The Sealed Gate: Prospects of the Sealed Turkey-Armenia Border
22-23 November 2014
Istanbul
With the collapse of the Soviet Union, Turkey rediscovered its long neglected eastern neighbour, Armenia. Although Turkey was among the first countries to recognize Armenia’s independence, it was reluctant to establish diplomatic ties with it. Even during Soviet times, with the exception of a passenger train that ran between Leninakan/Gyumri and Kars, the border between Turkey and Armenia remained closed. In 1992 Turkey allowed food aid from Europe to be delivered via this line. But in 1993 Turkey unilaterally and formally sealed its land border with Armenia in response to the Nagorno- Karabakh conflict. The Kars-Gyumri rail connection was halted, and direct trade and cross-border activities between locals have been blocked ever since. To this date, the policy of closed borders remains in force.
The sealed border continues to have a significant impact on the lives of people on both sides of the border and on the wider region, including on war- torn Syria, which is home to a sizeable population of ethnic Armenians. The economic, political, social, and environmental effects of the blockade are considerable. If the goal of the sealed border was to help resolve the Nagorno-Karabakh conflict, it has arguably had the opposite effect.
This conference seeks to address the “policy of closed borders” with its political, economic, social, environmental, humanitarian and regional aspects along with the prospects for peace-building in the Caucasus. It aims in particular to address the following questions and issues:
How do a sealed border and lack of direct contact impact mind-sets and the daily lives of people in the border areas and beyond? In turn, what would the impact of an open border be on them?
Would opening the border serve as a catalyst for economic development? What are the missed opportunities and prospects for regional cooperation and integration? What would be the outlook of the region in 30 years time assuming there are open borders and possibly even a common or free economic zone?
How can the border influence regional integration and cooperation in the Caucasus? What has been the impact of Turkey’s ‘‘open-door policy’’ with Georgia, Iraq, Syria and Nakhchivan? Can an open border act as a catalyst for consolidating democracy in the Caucasus and for its integration with Europe as a stable and secure energy and transportation hub?
What are we actually talking about when we talk about borders? What do open borders mean in terms of territoriality, citizenship, sovereignty, belonging, globalization, liberty, authority, ethnicity, nationality and identity?
How do sealed borders affect localities on both sides? What is the impact on architecture, transportation, urban and rural planning, municipalities, the environment, and migration?
What is the impact of security-oriented border management on the social texture? What about governance, military troops, and border guards?
What are the social policy options and initiatives for sealed borders? Can sports, art and cultural activities, and student exchanges play a role?
What are some examples of crossing borders in language, literature and art? How is the border reproduced as a cultural phenomenon? How else can one cross borders?
Addressing such questions, among others, the conference seeks to contribute to cross-border dialogue so as to overcome missed opportunities and to promote initiatives that will eliminate barriers and foster regional cooperation and integration.
§ The conference is open to the participation of researchers working on the history, politics, economy, sociology, and demography of the region;
§ Working languages of the conference will be Armenian, English and Turkish;
§ In order to reserve time for Q&A sessions and discussions, each speaker will have 20 minutes for their presentation;
§ Transportation and accommodation expenses of participants from outside Istanbul will be covered if their affiliated organisations cannot ensure coverage;
§ Those who would like to participate in this conference should submit a 250-word summary of their papers, along with a CV to the e-mail address below until May 30th 2014:eminekolivar@hrantdink.org
§ Papers presented during the conference will be published in the form of conference proceedings by the Hrant Dink Foundation Publications.
Scientific Committee:
Asaf Savaş Akat (Bilgi University, Turkey)
Aleksander Iskandaryan (Caucasus Institute, Armenia)
Gerard J. Libaridian (University of Michigan, retired, US)
Neşe Özgen (Mimar Sinan University, Turkey)
Volkan Vural (Turkish Industry and Business Association, Turkey)
Thomas de Waal (Carnegie Endowment for International Peace, US)
Organisation Committee:
Cengiz Aktar
Sibel Asna
Burcu Becermen
İbrahim Betil
Delal Dink
Etyen Mahçupyan
Soli Özel
Neşe Özgen
Amberin Zaman
Mühürlü Kapı
Türkiye – Ermenistan Sınırının Geleceği Konferansı
22-23 Kasım 2014
İstanbul
Sovyetler Birliği’nin çöküşü ile Türkiye uzun süre göz ardı ettiği doğu komşusu Ermenistan’ı yeniden keşfetti. Türkiye, her ne kadar Ermenistan’ın bağımsızlığını ilk tanıyan ülkelerden biri olsa da Ermenistan’la diplomatik ilişki kurma konusunda isteksiz kaldı. Leninakan/Gümrü ve Kars arasında haftada bir sefer yapan yolcu treni dışında, Türkiye-Ermenistan sınırı Sovyetler döneminde dahi hep kapalı kaldı. Türkiye, 1992’de Avrupa’dan gönderilen buğday yardımını Ermenistan’a ulaştırmak için demiryolunun kullanılmasına müsaade etti. 1993’te ise Dağlık Karabağ savaşına tepki olarak sınırı tamamen ve tek taraflı kapattı. Kars-Gümrü tren seferleri durduruldu. O günden beri, iki ülke arasında doğrudan ticaret yapılamıyor; bölge halkının sınır ötesi faaliyetleri engelleniyor. Kapalı sınır politikası günümüzde de devam ediyor.
Sınır kapılarının mühürlenmiş olması her iki yakadaki insanların hayatını ciddi anlamda etkiliyor. Dahası, bu durum sadece iki komşu ülkeyi değil, önemli bir Ermeni nüfusun yaşadığı savaş halindeki Suriye de dahil, bütün bölgeyi etkiliyor. Mühürlü kapının, ekonomik, sosyal, siyasi ve çevresel alanlardaki etkileri her yerde görünür bir şekilde hissediliyor. Sınırın kapalı olması, kapıları kapatma gerekçesi olan Dağlık Karabağ sorunun çözümüne katkı sağlamadığı gibi bu sorununun çözümünü daha da karmaşık bir hale getirmiş durumda.
Bu konferans “kapalı sınır politikasını’’ siyasi, ekonomik, sosyal, çevresel, insani ve bölgesel yönleriyle etraflıca ele alarak Kafkasya’da barışı inşa etmenin olanaklarını incelemeyi hedeflemektedir. Konferans bu çerçevede özellikle aşağıda yer alan soruları mercek altına alınacaktır.
Kapalı sınır ve temassızlık sınır bölgelerinde ve geniş coğrafyada insanları zihinsel olarak nasıl etkiliyor? Gündelik hayatlar nasıl etkileniyor? Kapıların açılmasının bölge halkı üzerinde etkisi ne olur?
Sınırın açılması ekonomik kalkınma açısından bir tetikleyici olabilir mi? Bölgesel işbirliği ve entegrasyon açısından kaçırılan fırsatlar ve olanaklar nelerdir? Kapıların açık olduğu ve serbest bir ekonomik bölge kurulduğu varsayıldığında, bölgenin önümüzdeki 30 yıl içerisindeki görünümü ne olur?
Sınır, Kafkasya’da bölgesel entegrasyon ve işbirliğini nasıl etkileyebilir? Türkiye’nin Gürcistan, Irak, Suriye ve Nahçıvan’la sürdürdüğü “açık kapı” politikasının ne gibi etkileri oldu? Kapıların açılması Kafkasya’da demokrasinin güçlenmesi, bölgenin istikrarlı ve güvenli bir enerji ve ulaşım merkezi olarak Avrupa’ya entegre olmasında tetikleyici bir unsur olabilir mi?
Sınırlar hakkında konuştuğumuzda aslında ne hakkında konuşmuş oluyoruz? Bölgesellik, vatandaşlık, egemenlik, aidiyet, küreselleşme, özgürlük, otorite, etnisite, milliyet ve kimlik açısından bakıldığında sınır neyi ifade eder?
Sınırlar yöreselliği nasıl etkiler? Sınırların mimarî, ulaşım, kentsel ve kırsal planlama, yerel yönetimler, çevre ve göç üzerindeki etkileri nelerdir?
Güvenlik odaklı sınır yönetiminin sosyal doku üzerindeki etkisi nedir? Sınır bölgelerindeki idari yönetimler, askeri üsler, sınır koruyan birlikler ne ifade eder?
Kapalı sınırlar için ne gibi sosyal politikalar ve inisiyatifler üretilebilir? Spor, kültür ve sanat faaliyetleri, öğrenci değişim programları bir rol oynayabilir mi?
Dil, edebiyat ve sanat alanlarında sınırları aşmanın örnekleri nelerdir? Sınır kültürel bir olgu olarak nasıl tekrar üretilir? Nasıl aşılır?
Bu ve benzeri soruların ele alınacağı bu konferans, bölgede kaçırılan fırsatlar üzerine sınır ötesi bir diyalog ortamı sağlamayı, bölgesel işbirliği ve entegrasyonun önündeki engelleri kaldırarak bunların yolunu açan inisiyatifleri teşvik etmeyi amaçlıyor.
Başvuru ve Katılım
Konferans bölgenin tarihi, siyaseti, ekonomisi, sosyolojisi ve nüfusu üzerine çalışan tüm araştırmacılara açıktır.
Konferans dilleri Ermenice, İngilizce ve Türkçe olacaktır.
Soru-cevap kısmına zaman ayırabilmek için her konuşmacıya 20 dakika zaman tanınacaktır.
İstanbul dışından katılımcıların ulaşım ve konaklama desteği ihtiyaçlarını, bağlı oldukları kurumlardan karşılayamadıkları takdirde, ayrıca belirtmelerini rica ederiz.
Konferansta sunum yapmak isteyenler 30 Mayıs 2014’e kadar özgeçmişleri ile araştırmalarının 250 kelimelik bir özetini eminekolivar@hrantdink.org adresine gönderebilirler.
Konferansta sunulacak çalışmalar, Hrant Dink Vakfı Yayınları tarafından konferans tebliğleri olarak yayınlanacaktır.
Bilim Kurulu
Asaf Savaş Akat (Bilgi Üniversitesi, Türkiye)
Aleksander Iskandaryan (Caucasus Institute, Ermenistan)
Zümrüt İmamoğlu (Bahçeşehir Üniversitesi, Türkiye)
Ahmet İnsel (Galatasaray Üniversitesi, Türkiye)
Raymond Kevorkian (Paris 8 University, Fransa)
Fuat Keyman (Sabancı Üniversitesi, Türkiye)
Gerard J. Libaridian (University of Michigan, emekli, ABD)
Neşe Özgen (Mimar Sinan Üniversitesi, Türkiye)
Volkan Vural (TÜSİAD, Türkiye)
Thomas de Waal (Carnegie Endowment for International Peace, ABD)