«Հայաստանի զարգացման նախաձեռնություններ» (IDeA) բարեգործական հիմնադրամը ներկայացնում է Գյումրիի Բարեկամության այգու ռեկրեացիոն ենթակառուցվածքի տարրերի ճարտարապետական լուծումների մշակման միջազգային բաց մրցույթի հաղթողներին: Երկրորդ փուլի արդյունքներով` ներկայացված 19 նախագծերից ժյուրիի անդամներն ընտրել են հաղթողներին 3 անվանակարգում:    

 

IND Architects մոսկովյան բյուրոն հաղթել է միաժամանակ երկու անվանակարգում՝ «Ստանդարտ ճարտարապետական տարրեր» և «Յուրօրինակ ճարտարապետական տարր»: 

 

Վերնիսաժի տաղավարների դիզայնը մշակելիս, ճարտարապետներն օգտագործել են հայկական ավանդական ճարտարապետությունում առկա զիգզագաձև տարրերը: Ներկայացված մոդուլները կարող են ձևափոխվել. գծայինը՝ ցուցահանդեսների և տոնավաճառների համար, ալիքաձևը՝ հանրային սննդի տարածքի համար, շրջանաձևը՝ նույն արհեստն ունեցող վարպետների թեմատիկ միավորման համար: Տաղավարների բազամազանությունը իրագործելի է ձևափոխվող փայտե կոնստրուկցիաների և ձգվող հովանիների շնորհիվ, որոնք իրենց նախշերով հիշեցնում են հայկական նրբաճաշակ գորգ: Վերնիսաժը նախատեսված է շուրջամյա գործածության համար:     

 

Այգեգործության դպրոցի տաղավարի կոնցեպցիան ոգեշնչված է քաղաքի արհեստագործության պատմությամբ և արտացոլում է ազգային արվեստների յուրահատկությունը: Մետաղական պրոֆիլներից կազմված ներքին կարկասը ստեղծված է օրթոգոնալ ցանցի հիման վրա, որը թույլ է տալիս տաղավարը դարձնել մոդուլային: Շարժական միջնապատերը կարող են ձևափոխել ինտերիերի տարածքը՝ ըստ միջոցառման անհրաժեշտ ձևաչափի. տոնավաճառ, վերնիսաժ, դասընթացներ, վարպետության դասեր, ազատ ժամանցի ապահովում: Տաղավարի տանիքը կծածկվի կանաչապատ տարածքով: 

 

«Փոքր ճարտարապետական ձևեր» անվանակարգում  հաղթել է SULIMAN, RAKOVSKAYA & SOFOYAN Հայաստանից և Ռուսաստանից համատեղ ներկայացված կոնսորցիումը: Այգու նստարանների դիզայնը մշակելիս ճարտարապետները ձգտել են գտնել առասպել և ներկայացնել Հայաստանի մշակութային ծածկագիրը: Փայտն ու կարծր քարը միաձուլվում են այնպես, որպեսզի փայտն ամբողջությամբ և հավասարապես բոլոր կողմերից կարողանա շնչել: Քարե հարթ մակերեսներին հնարավոր է զետեղել գեղարվեստական կամ տեղեկատվական գրաֆիկական հարթաքանդակներ, որոնք մարդկանց կպատմեն տեղանքի մասին: Նստարանի երկարությունը կարող է փոփոխվել կախված համատեքստից՝ հավաքվելով գծային և խմբային կոմպոզիցիաներով:  

 

Մրցույթը մաս է կազմում այգու համալիր զարգացման նախագծի՝ արտացոլելով քաղաքի ինքնատիպությունն ու միջազգային փոխօգնության գաղափարը: Մրցույթին ընդհանուր գրանցվել էր 84 հայտ 16 երկրից և 37 քաղաքից: Ակտիվ մասնակցություն էին ունեցել նաև լոկալ ճարտարապետները, որոնց թվում՝ երկու համագործակցություն:     

 

Հաղթողների ընտրությունն իրականացվել է մասնագիտական ժյուրիի առցանց քվեարկության միջոցով: Մասնակիցների գնահատման չափորոշիչներն են եղել աշխատանքների համապատասխանությունը նախագծման սկզբունքներին՝ Ֆունկցիոնալությունը, էկոլոգիականությունը, էրգոնոմիկությունը, իրագործման իրատեսականությունը: Հաշվի է առնվել նաև առաջարկի համապատասխանությունը տեխնիկական առաջադրանքին, ճարտարապետական տեսքը, իրագործման ընդհանուր արժեքը և տեղի ինքնության արտահայտման լուծումները, մասնավորապես՝ ժամանակակից լուծումների համադրումը Հայաստանի մշակութային համատեքստում: 

 

Մասնագիտական ժյուրիի կազմում  էին «Ատլաս» խորհրդատվական բյուրոյի գլխավոր տնօրեն Ալեքսանդրա Սիտնիկովան, ճարտարապետ և հետազոտող Անդրեյ Իվանովը, ՀՀ Քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի տեղակալ Նունե Պետրոսյանը, Karres en Brands ճարտարապետական բյուրոյի գործընկեր Դարիուս Ռեզնեկը, Openfabric լանդշաֆտային բյուրոյի համահիմնադիր Ֆրանչեսկո Գարոֆալոն, OFFCON բյուրոյի գլխավոր ճարտարապետ և գործընկեր Ֆյոդոր Ռաշևսկին, Glaßer und Dagenbach GBR բյուրոյի համահիմնադիր և լանդշաֆտային ճարտարապետ Ուդո Դագենբախը, ՀՀ Շիրակի մարզպետի օգնական Էմմա Բաղդասարյանը, Թաթարստանի Հանրապետության նախագահի օգնական Նատալիա Ֆիշման Բեկմամբետովան և  «Հայաստանի զարգացման նախաձեռնություններ» (IDeA) հիմնադրամի Գործառնությունների տնօրեն Ելենա Աբովյանը: 

 

«Կյանքը շարունակվում է, և չնայած այն ամենին, ինչ կատարվեց, մենք կկառուցենք նոր Հայաստան մեր երեխաների համար: Վերականգնված և վերաիմաստավորված Բարեկամության այգին կդառնա մի յուրօրինակ հանրային վայր, որը կխթանի զբոսաշրջությունն ու կզարգացնի քաղաքի ենթակառուցվածքները: Այս առումով միջազգային մրցույթն հնարավորություն ընձեռեց երիտասարդ, տաղանդավոր ճարտարապետներին իրենց ներդրումն ունենալ հարուստ պատմությամբ, մշակույթով և ավանդույթներով հայտնի Գյումրի քաղաքում: Հաղթողները կդառնան քաղաքի նոր, ժամանակակից հանրային տարածքի համահեղինակներ: Մեզ համար չափազանց կարևոր է, որ գյումրեցիներն ակտիվ մասնակցությունն են ցուցաբերում այգու կոնցեպտուալ նախագծման փուլում և կարևորում են միջազգային մրցույթի անցկացումը, որը նոր փորձ ձևավորելուց բացի, արտացոլում է զբոսայգու հիմնական գաղափարը՝ բարեկամության խորհուրդը: Այս նախագիծը միավորել է բազմաթիվ մարդկանց և իրապես դառնալու է բարեկամության ու երախտագիտության այգի»,- ասում է IDeA հիմնադրամի համահիմնադիր Ռուբեն Վարդանյանը:  

 

«Փոքր ճարտարապետական ձևերն իրենց նշանակությամբ տեղակապված չեն տարածքի հետ: Դա լեզու է, որով քաղաքը խոսում է իր բնակիչների և հյուրերի հետ: Այն երկրի արդիականության աստիճանի ունիվերսալ չափանիշ է՝ զարգացած, հանրային, քաղաքային կյանք, որը կարիք ունի որակյալ տարածքների, այդ թվում՝ փոքր ճարտարապետական ձևերով»,-ասում է OFFCON բյուրոյի գլխավոր ճարտարապետ եւ գործընկեր Ֆյոդոր Ռաշևսկին:   

 

«Հիմնական չափորոշիչները, որոնցով ես առաջնորդվել եմ ընտրություն կատարելիս, հետևյալն են՝ առաջարկի կրեատիվություն և կոմպոզիցիայի որակ: Գաղափարները շատ ոգեշնչող են և յուրօրինակ, հրաշալի կլինի տեսնել դրանց իրականացումը: Փոքր ճարտարապետական ձևերը հետաքրքիր են լայն իմաստով: Իրենց մասշտաբների շնորհիվ, դրանց հնարավոր է իրականացնել սահմանափակ բյուջեով»,- ասում է Openfabric լանդշաֆտային բյուրոյի համահիմնադիր Ֆրանչեսկո Գարոֆալոն: 

 

«Մասնակիցների աշխատանքներում ինձ հետաքրքիր էր տեսնել, թե որքան հաջող են նրանք ներկայացրել Հայաստանի մշակութային յուրահատկությունը և տեղի ինքնությունը ժամանակակից ճարատարպետական լուծումներում: Շատ հաճախ այգու առանձին տարրերն ավելի կարևոր են, քան այգու դիզայնի ցանկացած այլ ասպեկտ, և մրցույթը դրանց ձևավորման պատասխանատվությունը ստանձնելու յուրահատուկ հնարավորություն  էր» ,- ասում է Karres en Brands ճարտարապետական բյուրոյի գործընկեր Դարիուս Ռեզնեկը:

 

Այգին տեղակայված է քաղաքի հյուսիսային հատվածում՝ պատմական, բնակելի և արդյունաբերական թաղամասերի միջև: Քաղաքի կենտրոնական փողոցը միացնում է Գյումրիի բոլոր գլխավոր տեսարժան վայրերն ու հանրային տարածքները: Վերականգնված այգին կդառնա առաջին ժամանակակից կանաչ տարածքը տեղի բնակիչների և զբոսաշրջիկների համար ավելի հայտնի դարձող Գյումրի քաղաքի այդ հատվածում: 

 

***

IDeA հիմնադրամ

 

«Հայաստանի զարգացման նախաձեռնություններ» (IDeA) բարեգործական հիմնադրամը մասնավոր, շահույթ չհետապնդող հիմնադրամ է, որն իրականացնում է երկարաժամկետ ծրագրեր՝ ուղղված Հայաստանի կայուն զարգացմանը: Պետական կառույցների, միջազգային կազմակերպությունների, անհատ ներդրողների և բարերաների, ինչպես նաև տեղի համայնքների հետ համագործակցությամբ իրականացված IDeA հիմնադրամի ծրագրերն ունեն սոցիալ-տնտեսական դրական ազդեցություն Հայաստանի համար: Զարգացման տեսլականի հիմնական տարրերն են՝ բարգավաճումը, հարմոնիկ սոցիալական միջավայրը, մշակութային զարգացումն ու ազգային ինքնության պահպանումը: Հիմնադրամի «Գյումրիի զարգացում» ծրագիրն ունի հատուկ ռազմավարական նշանակություն տուրիզմի և քաղաքային զարգացման համար:  

 

Նոյյան տապան  -   Մամլո հաղորդագրություն