Յուլիսի 24-ին ժամը 11:00-ից մինչ 13:00-ը Բեսթ Վէսթերն Կոնգրէս հիւրանոցում տեղի ունեցաւ «Իրաւունքների պաշտպանութիւն առանց սահմանների»ՀԿ-ի նախաձեռնած քննարկում-միջոցառումը նուիրուած զինուորական յանցագործութիւններով դատական քննութիւնների մոնիթորինգին: Մոնիթորինգի արդիւնքում ստացուած տուեալները մշակուել ու ամփոփուել են ծրագրի հաշուետուութիւն-զեկոյցում: Միջոցառման նպատակն էր զեկոյցը ներկայացնել ոլորտի մասնագէտներին, շահագրգիռ կազմակերպութիւններին ու լայն հասարակութեանը: Զեկոյցի եւ դրանում արծարծուած խնդիրների շուրջ հնարաւորիս լայն ու ընդգրկուն քննարկում ծաւալելու նպատակով`միջոցառմանը ելոյթի խօսքով հանդէս գալու համար հրաւիրուել էին ոլորտի պատասխանատու բոլոր գերատեսչութիւնները: Միջոցառումը վարում էր «Բաց հասարակութեան Հիմնադրամներ-հայաստան» գրասենեակի գործադիր տնօրէն Լարիսա Մինասեանը, միջոցառման բանախօսն էր «Իրաւունքների պաշտպանութիւն առանց սահմանների»ՀԿ-ի նախագահ Սիրանոյշ Սահակեանը, ՀՀ Պաշտպանութեան նախարարութեան տեսանկիւն էր ներկայացնում ՀՀ ՊՆ Քննչական ծառայութեան պետի տեղակալ Արման Պօղոսեանը, ՀՀ Զինուորական դատախազութիւնը ներկայացնում էր ՀՀ ՊՆ ՔԾ Յատուկ կարեւորութեան գործերով բաժնում քննուող գործերի բաժնի ղեկավար Արտակ Յարութիւնեանը: Միջոցառման վարող տկն. Մինասեանն իր բացման խօսքում բարձր գնահատեց կազմակերպութեան իրականացրած աշխատանքը, թէ՛ բուն մոնիթորինգի ընթացքում, եւ թէ՛ զեկոյցի պատրաստման աշխատանքներում: Նշուեց, որ զեկոյցը բաւականաչափ բովանդակալից է, պարունակում է ստացուած տուեալների մանրակրկիտ վերլուծութիւն եւ, որ թերեւս շատ կարեւոր է, ուսումնասիրութեան ընթացքում բացայայտած խնդիրներն արդիւնաւէտօրէն կարգաւորելու առաջարկներ: Զեկոյցը մանրամասնօրէն ներկայացնելու ելոյթի համար խօսք տրուեց տկն. Սիրանոյշ Սահակեանին: Տկն. Սահակեանը իր խօսքում հակիրճ անդրադարձաւ ծրագրի նպատակներին ու մեթոդոլոգիային, առանձնակի շեշտեց, որ մոնիթորինգը իրականացնելով կազմակերպութիւնն առաջնային նպատակ չի հետապնդել բացայայտելու ՀՀ Զինուած ուժերում յանցաւորութիւնը ծնող պատճառները, այլ առաւել շատ դիտարկել զինուորական յանցագործութիւններով դատական քննութեան ընթացքում տեղ գտած դատավարական խնդիրներն ու օրինաչափութիւնները, սակայն հիմնական նպատակին զուգահեռաբար` յայտնաբերուել ու զեկոյցում տեղ են գտել յանցագործութեան մէջ մեղադրուող անձանց մի շարք չափանիշների (տարիք, կրթական մակարդակ, զինուորական կոչում եւ այլն) եւ կատարուած յանցագործութիւնների միջեւ յստակ կապեր, որոշակի օրինաչափութիւններ նախաքննութեան ընթացքում կիրառուած խափանման միջոցի, դատավարական ընթացակարգի եւ կիրառուած պատիժների միջեւ: Այնուհետեւ բանախօսը ներկայացրեց մոնիթորինգի ընթացքում յայտնաբերուած զինուորական յանցագործութիւնների դատական քննութեան ընթացքում առաւել յաճախ հանդիպող խնդիրները, նիւթական ու դատավարական իրաւախախտումները: Անդրադարձ կատարուեց այնպիսի կարեւորագոյն խնդիրների, ինչպիսիք են պաշտպանութեան իրաւունքի ապահովումը նախաքննութեան եւ դատական քննութեան ընթացքում, վկաների պաշտպանութիւնը,զինծառայողների կարգապահական պատասխանատուութիւնը եւ այլն: : ՊՆ ներկայացուցիչ պրն. Պօղոսեանը իր ելոյթում բարձր գնահատեց կազմակերպութեան կատարած աշխատանքը, սակայն նշեց նաեւ, որ ըստ իրեն, դիտարկուած գործերի թիւը (181 գործ) թերեւս բաւարար չէ զեկոյցում վեր հանուած խնդիրների շուրջ ամբողջական պատկերացում կազմելու համար: Պրն. Պօղոսեանը առաջարկեց համագործակցել իրենց ծառայութեան հետ յետագայ բոլոր ծրագրերի շրջանակներում` առաւել ընդգրկուն տեղեկատուութեան փոխանակման համար: Զինուորական դատախազութեան ներկայացուցիչ պրն. Յարութիւնեանը իր խօսքում նշեց, որ իրենց գերատեսչութիւնը նոյնպէս զեկոյցը արժանացրել է բարձր գնահատանքի, ինքը գտնում է, որ զեկոյցում տեղ գտած եզրահանգումները լիովին հաւասարակշռուած են, առաջարկները` իրատեսական: Յարկ է ենք համարում նշել, որ զեկոյցի բաց քննարկմանը հրաւիրուել են նաեւ ՀՀ Դատական համակարգի բոլոր ատեանների ներկայացուցիչները, քանի որ ծրագիրը իրենից ներկայացնում էր հէնց դատական մոնիթորինգ` դատական քննութեան ընթացքում խնդիրների վերհանելու յստակ ուղղորդուածութեամբ, ինչպէս նաեւ ՀՀ արդարադատութեան համակարգը միջազգային չափանիշներին համապատասխանեցման գործընթացը խթանելու երկարաժամկէտ նպատակով: Թերեւս ՀՀ Դատական համակարգի մեր գործընկերները թէ՛ զեկոյցի վերաբերեալ նախնական փորձագիտական կարծիքներ տրամադրելու եւ թէ՛ բուն քննարկման գործընթացների հանդէպ առանձնակի ակտիւութիւն չեն ցուցաբերել: Ելոյթներից յետոյ քննարկման մասնակիցներին առաջարկուեց բանախօսներին ուղղել իրենց հարցերը: Քննարկման հարց ու պատասխանի հատուածում առաւելապէս ակտիւ էին հանրային պաշտպանները, որոնք մտահոգութիւն արտայայտեցին առ այն, որ նախաքննութեան ընթացքում պաշտպանութիւնից հրաժարուելու դէպքերը բաւականաչափ են եւ տպաւորութիւն է ստեղծւում, որ մեղադրեալների հետ ուղղորդուած աշխատանք է տարւում իրենց հրամանատարների կողմից, նպատակ ունենալով հնարաւորինս «բացառելէ կողմնակի անձանց մասնակցութիւնը գործին: Հակիրճ ելոյթով հանդէս եկաւ նաեւ ՀՀ Պն-ին առընթեր հասարակական խորհրդի նախագահ Գեղամ Յարութիւնեանը, իր խօսքում նա հարց հնչեցրեց արտագնա նիստերի վերաբերեալ: Հարցին ի պատասխան կազմակերպութեան աւագ իրաւաբան-փորձագէտ Արաքս Մելքոնեանը հետաքրքիր տեղեկատուութիւն ներկայացրեց, համաձայն որի` յաճախ արտագնա նիստերը հանդիսանում են իւրօրինակ «դաստիրակչականէ միջոց զինուած ուժերում կարգապահութեան խթանման նպատակով: Ընդհանուր առմամբ միջոցառման մասնակիցները զեկոյցի վերաբերեալ դրական գնահատանքներ էին արտայայտում եւ նշում էին, որ զեկոյցում ամփոփուած տեղեկատուութիւնը շատ կարեւոր է, իսկ զեկոյցը կարող է օգտակար նիւթ ծառայել իրենց համար` իրենց մասնագիտական գործունէութեան ընթացքում: «Զինուորական յանցագործութիւնների վերաբերեալ դատական գործերի դիտարկման արդիւնքներ» զեկոյցի տպագիր օրինակը կարող էք ձեռք բերել այցելելով հետեւեալ հասցէով` Թումանեան 8, Միջազգային բիզնես կենտրոն, գրասենեակ 322: Զեկոյցի էլեկտրօնային տարբերակը կարող էք ձեռք բերել գրելով marianna@prwb.am հասցէով Մարիաննա Շիրոյեանին:

---