Հունգարիան ս.թ. օգոստոսի 31-ին Ադրբէջանին է վերադարձրել հայ սպային քնած տեղը սպանելու համար հունգարական դատարանից ցմահ բանտարկութեան դատաապարտուած ադրբէջանցի զինծառայողին: Քնած մարդուն սպանողին տարիներ առաջ ազգային հերոսի կոչում շնորհած Ադրբէջանի նախագահը օդակայանում դիմաւորել է մարդասպանին եւ ներում շնորհել` թէեւ այդ երկրի իսկ օրէնքներով, ցմահ դատապարտուածին երկրի նախագահը իրաւունք ունի ոչ թէ ներում շնորհել, այլ նրա ցմահ դատապարտութիւնը վերացնել 25 տարի բանտարկութիւնից յետոյ միայն: Ժամեր առաջ ՀՀ բնակչութիւնը եւ համայն հայութիւնը լրատուամիջոցներից գոհունակութեամբ տեղեկացաւ, որ ԱՄՆ նախագահ Բարակ Օբաման, երկրի Պետդապարտամենտը, նաեւ մի քանի կոնգրէսականներ խստօրէն դատապարտել են Հունգարիայի եւ Ադրբէջանի նշուած գործողութիւնը: Այս արտառոց դէպքի օրը ՀՀ նախագահը կասեցրեց Հունգարիայի հետ մեր երկրի դիւանագիտական յարաբերութիւնները: Նշուած որոշմանը հաւանութիւն տալով հանդերձ, այնուամենայնիւ կարծում եմ ՀՀ – ն այդ քայլը կատարելուց առաջ. 1. Եւրամիութեան եւ ՆԱՏՈ-ի անդամ Հունգարիային պէտք է յորդորէր Ադրբէջանից պաշտօնապէս յետ պահանջել եւ նորից բանտարկել ապօրինաբար ներում ստացած ոճրագործին` Հունգարիայի հետ դիւանագիտական յարաբերութիւններ պահպանելը պայմանաւորելով Հունգարիայի այդ քայլով : 2. ՀՀ նախագահի նշածս յայտարարութեան ամէնակարեւոր ու էական կէտը հետեւեալ միտքն է. ,, Տեղի ունեցածի հանդէպ գործողութիւնների հիման վրա’յ ենք մենք դատելու հայ ժողովրդի անվտանգութեան հանդէպ մեր գործընկերների վերաբերմունքի մասին,,: Փաստաթուղթը մեծապես պիտի շահէր, եթէ ՀՀ ինքնիշխանութեան պակասի պատճառով մեր երկրի անկեալ հեղինակութիւնը բարձրացնելու այս բացառիկ պատեհութիւնը օգտագործելու համար նշուէր, որ դա վերաբերում է նախ եւ առաջ Ռուսաստանին եւ ԱՊՀ-ի ու Հաւաքական անվտանգութեան պայմանագիր կոչուող կառոյցների անդամ միւս պետութիւններին, որոնցից եւ ոչ մէկն, ի դէպ, դեռեւս որեւէ յայտարարութեամբ հանդէս չի եկել... Փաստաթուղթը պէտք է շէշտէր, որ ռազմավարական դաշնակից կոչուած այդ կառոյցների վերաբերմունքից է կախուած լինելու մեր երկրի անդամակցութեան շարունակումը Ռուսաաստանի ձեւաւորած նշուած կառոյցներին: 3. Փաստաթղթում անպայման պէտք է նշուէր նաեւ ՆԱՏՈ-ի դերակատարութիւնը, որի կազմակերպած զինավարժանքների ժամանակ է ադրբէջանցի զինուորականը խոշտանգել ՆԱՏՈ-ից պաշտօնապէս հրաւիրուած հայ սպային: ՀՀ տարածած փաստաթուղթը ՆԱՏՈ-ից պէտք է պահանջէր քննելու ադրբէջանցի սպայի ոճիրը եւ այդ առթիւ տարածել պաշտօնական եզրակացութիւն: 4. ՀՀ նախագահի ստորագրած փաստաթուղթը Երրամիութիւնից պէտք է պահանջէր քննարկելու կառոյցի անդամ երկրի ղեկավարութեան կողմից այդ երկրի դատարանի որոշումը խափանելու իրողութիւնը եւ արտայայտել պաշտօնական դիրքորոշում: 1 սեպտեմբերի, 2012 թ. Ռաֆայէլ Համբարձումեան

---