Մայիսի 19-ին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը, Շարժայի պետական տեղեկատուական խորհրդի ընդհանուր նախագահ Շէյխ Սուլթան Բին Ահմեդ Ալ Քասիմիի հրաւէրով, մեկնեց Շարժայ՝ մասնակցելու 2019 թուականն իբրեւ ԱՄԷ-ում Հանդուրժողականութեան տարի հռչակման առիթով կազմակերպուած խորհրդի կրօնական նիստին: 

 

Նորին Սրբութեան շքախմբի մէջ էին Դամասկոսի հայոց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Արմաշ եպիսկոպոս Նալբանդեանը, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Վարչատնտեսական բաժնի տնօրէն Գերաշնորհ Տ. Մուշեղ եպիսկոպոս Բաբայեանը, Մայր Աթոռի Միջեկեղեցական յարաբերութիւնների բաժնի պատասխանատու Հոգեշնորհ Տ. Շահէ ծայրագոյն վարդապետ Անանեանը եւ Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի տեսուչ Հոգեշնորհ Տ. Գարեգին վարդապետ Համբարձումեանը: Այցի ընթացքում Վեհափառ Հայրապետին ուղեկցում էր ԱՄԷ-ի եւ Քաթարի հայոց թեմի կաթողիկոսական փոխանորդ Գերաշնորհ Տ. Մեսրոպ եպիսկոպոս Սարգսեանը (Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւն): 

 

Նոյն օրը Նորին Սրբութիւն Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հանդիպում ունեցաւ Շարժայի կառավարիչ Շէյխ դոկտ. Սուլթան բին Մուհամմադ Ալ Քասիմիի հետ: 

 

Վեհափառ Հայրապետն իր գոհունակութիւնը եւ շնորհակալութիւնը յայտնեց Շէյխ Ալ Քասիմիին Շարժայի տեղեկատուական պետական խորհրդի կողմից ուղարկուած հրաւէրի համար, ինչպէս նաեւ կարեւորեց հանդուրժողականութեան եւ խաղաղ համակեցութեան, կրօնական–մշակութային արժէքների պահպանման ու վերականգնման ուղղութեամբ Շարժայի կառավարութեան կողմից ձեռնարկուող քայլերը։

 

Մայիսի 20-ի երեկոյեան Շարժայի Ալ Մաջազ ամֆիթատրոնում, Շարժայի պետական տեղեկատուական խորհրդի հովանու ներքոյ գործող Մամուլի ակումբում Նորին Սրբութիւնը հանդէս եկաւ յատուկ բանախօսութեամբ` ներկայացնելով հանդուրժողականութեան եւ խաղաղ համակեցութեան ընկալումները՝ հիմնուած քրիստոնէական վարդապետութեան եւ հայ ժողովրդի հոգեւոր-ազգային փորձառութեան վրայ:

Ողջունելով Արաբական Միացեալ էմիրութիւնների հիմնադիր հայր ու նշանաւոր քաղաքական գործիչ Շէյխ Զայիդ բին Սուլթան Ալ Նահեանի տեսլականով, իբրեւ երկրի առաջընթացի երաշխիք, կերտուող հանդուրժողականութեան եւ խաղաղ համակեցութեան ստեղծարար ուղին, նաեւ մարդկութեան կեանքում խաղաղութեան ու հաճութեան հաստատմանն ու ամրապնդմանն ուղղուած մարդասիրական ջանքերն ու նախաձեռնութիւնները` Վեհափառ Հայրապետը շնորհակալութիւն յայտնեց ԱՄԷ նախագահ, Նորին Գերազանցութիւն Խալիֆ բին Զայիդ Ալ Նահեանին եւ Շարժայի Էմիրութեան կառավարիչ Նորին Գերազանցութիւն Շէյխ Սուլթան բին Մուհամեդ Ալ Քասիմիին, ինչպէս նաեւ Շարժայի պետական տեղեկատուական խորհրդի ընդհանուր նախագահ Շէյխ Սուլթան բին Ահմեդ Ալ Քասիմիին կարեւոր այս նիստին մասնակցելու հրաւէրի համար:

 

«Հայ ժողովուրդը, իր պատմութեան մէջ շատ փորձութիւններ, տառապանք, ու ցեղասպանութիւն է տեսել, եւ վշտահար հոգու աղօթքով յաճախ է խաղաղութիւն հայցել երկնքից՝ հայեացքն ուղղելով դէպի բիբլիական Արարատ սրբազան լեռը, որը խորհրդանիշ է ջրհեղեղից յետոյ մարդկութեան նոր կեանքի վերընձիւղման եւ խաղաղութեան աւետիսի կենսագործման:

 

Դարերի հոլովոյթում արձանագրուած փորձառութիւնը վկայում է, որ հեշտընթաց չեն հանդուրժողականութեան ճանապարհները, բայց միշտ` հնարաւոր, եթէ ճշմարտապէս ունենք իրար սիրելու եւ համերաշխ համակեցութեան բարի ձգտումը: Աստուած մէկ արիւնից է ստեղծել մարդկանց, բոլոր ազգերին. այս հաստատումն է անում Սուրբ Գիրքը` մատնանշելով եղբայրասիրութեան համամարդկային արժէքը (Գործք ԺԷ 26): Մարդկային իւրաքանչիւր էակի հանդէպ Աստծոյ սէրն անխտիր է: 

 

Անհնար է հաւատալ ու փառաբանել Աստծուն` առանց մարդու կեանքի, նրա աստուածաստեղծ պատկերի ու հիմնարար արժէքների հանդէպ նուիրական զգացումի: Մարդկանց համար հաւասար իրաւունքների ապահովումը, հետեւաբար, նշանակում է հաստատել Աստծոյ արարչութեան մեծագործութիւնն ու կատարելութիւնը: 

 

Հանդուրժողականութիւնը, միաստուածեան կրօնների բարոյական տեսանկիւնից, մարդ անհատի մէջ աստուածային պատկերի ու նմանութեան ներկայութիւնը տեսնելն ու դրանով իսկ Աստծուն վկայելն է, մարդկային մեծ ընտանիքի մէջ մեր նմանի հետ մշտական երկխօսութիւնն է, ստորակարգման բացառումը, ազատութեան իրաւաչափ սահմանումը: Քրիստոնէական մտածողութեան մէջ, դեռեւս Դ դարից սկսեալ, այս մօտեցումը սահմանուել է «միութիւն ի կարեւորս, ազատութիւն յերկբայականս, եւ սէր յամենայնի» գաղափարական ընկալումով, որը բոլոր դարերում առաջնորդող է եղել Հայոց Եկեղեցու համար։ Հանդուրժողականութիւնն ըստ այսմ ներկայացւում է համամարդկային խնդիրների առջեւ համընդհանուր ջանքերի մէկտեղման եւ համագործակցութեան դրսեւորմամբ՝ եղբայրասիրութեամբ պահպանելով այն բոլոր առանձնայատկութիւնները, որոնցով օժտուած են ազգերն ու ժողովուրդները։ 

 

Յատկանշական է, որ Հանդուրժողականութեան տարուայ խորհրդանշաններից են իրար միացուած ու բացուած, դէպի դուրս ուղղուած ափերը: Այսպէս է նաեւ հանդուրժողականութեան դէպքում. եթէ նրան միացած չեն աստուածայինի հանդէպ նուիրական հաւատը, մարդու կեանքի գերագոյն արժէքի գիտակցումն ու ազատութեան սրբազան սկզբունքը, օտարի հանդէպ սէրն ու եղբայրութիւնը, այն չի բացւում ու ծաւալւում` աշխարհում տարածուելով իբրեւ միասին ապրելու եւ խաղաղ գոյակցելու աստուածային պատգամից բխող հրաւէր: 

 

Արդի ժամանակների ընթացքների փոխշաղկապուածութեան մէջ իրական է դառնում այն պնդումը, թէ Երկիր մոլորակը փոքրանում է. նրա ամէն անկիւնում տեղ գտնող որեւէ մտահոգիչ իրադարձութիւն դառնում է համընդհանուր լուծման ու ջանքերի կարօտ երեւոյթ` բարեկարգելու, միասնաբար խնամելու, խաղաղութեամբ ու բարօրութեամբ զարդարելու մեր ընդհանուր տունը: Ժամանակները փոփոխուել եւ փոփոխուելու են, շարունակ աճելու են մարդու գիտելիքներն ու հնարաւորութիւնները, բայց միշտ արդիական է անհրաժեշտութիւնը, որ հասարակական գիտակցութեան մէջ գերակայ լինի հանդուրժողականութեան հոգեւոր-բարոյական ակունքը: 

 

Հաւատքն ու բարոյականութեան ընկալումը Ամենակալը դրել է մարդկանց մէջ` իբրեւ իւրայատուկ հնարաւորութիւն Իրեն նմանուելու: Մենք բոլորս Տիրոջ կերտած տանն ենք ապրում, եւ գործակիցներն ենք Արարչի», - նշեց Հայոց Հովուապետը` յաւելելով, որ, լինելով տարբեր ժողովուրդներ, տարբեր մարդիկ, Աստծոյ զաւակներ են ամէնքը` կոչուած միմեանց կեանքում առատացնելու հոգեւոր պտուղները եղբայրասիրութեան, խաղաղութեան, փոխըմբռնումի ու համագործակցութեան:

 

Գարեգին Բ. Վեհափառն ընդգծեց, որ հանդուրժողականութեան, փոխըմբռնման ու համագործակցութեան զօրացման ուղղութեամբ մարդկութեան անժխտելի ձեռքբերումներով հանդերձ 21-րդ դարում մեր հասարակութիւնները բախւում են նորանոր մարտահրաւէրների` դրանցից յատկապէս առանձնացնելով հակամարտութիւններն ու տարաձայնութիւնները կրօնական լոյսի ներքոյ ներկայացնելու վտանգաւոր միտումը: Այս իմաստով Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը կարեւոր ու հրամայական նկատեց միջազգային, միջկրօնական-միջմշակութային երկխօսութիւնների հարթակներում, կրթութեան ոլորտում, զանգուածային լրատուամիջոցներով հանդուրժողականութեան ճիշտ մեկնաբանութիւնն ու մատուցումը: 

 

«Հանդուրժողականութեան բացակայութեան, այլեւ դրա խտրական դրսեւորումների պատճառով է, որ մարդկութեան պատմութեան մէջ տեղի են ունեցել ողբերգութիւններ, պատերազմներ ու ցեղասպանութիւններ, եւ այսօր էլ յաճախ ականատես ենք դառնում ռասսայական, կրօնական եւ մշակութային եղեռնագործութիւնների: Հայ ժողովուրդն իր պատմութեան ընթացքին բազմիցս բախուել է անհանդուրժողականութեան ամենատարբեր դրսեւորումներին, որոնցից ամենասարսափելին 20-րդ դարասկզբին Օսմանեան կայսրութեան մէջ իրականացուած Հայոց ցեղասպանութիւնն էր, որն ուղեկցուեց նաեւ մշակութային ցեղասպանութեամբ: 

 

Նոյն քաղաքականութեամբ 20-րդ դարավերջին, երբ հայ ժողովուրդը Ղարաբաղի պատմական իր հողի վրայ անկախութեան հաստատումով հռչակեց ազատ ապրելու իր իրաւունքը, Ադրբեջանի կողմից իրագործուեցին հայերի զանգուածային տեղահանութիւններ ու ջարդեր: Անհանդուրժողականութեան եւ ատելութեան հետեւանքը եղաւ նաեւ Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետութեան տարածքում հայկական Ջուղայ քաղաքի գերեզմանատան հազարաւոր խաչքարերի եւ հայ քրիստոնէական մշակոյթի եզակի արժէքների ոչնչացումը: Այսօր սահմանային բախումների հետեւանքով տակաւին անմեղ կեանքեր են զոհւում», - ասաց Նորին Սրբութիւնը` անդրադառնալով նաեւ կայուն խաղաղութեան վերահաստատման, ժողովուրդների միջեւ փոխըմբռնման եւ հանդուրժողականութեան մթնոլորտի ձեւաւորման բարի նպատակին ի նպաստ՝ միջազգային ջանքերին, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի աշխատանքներին եւ Մոսկուայի եւ Համայն Ռուսիոյ պատրիարքի միջնորդական ջանքերով հոգեւոր առաջնորդների հանդիպումներին: 

 

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հաստատեց, որ հայ եւ արաբ ժողովուրդների դարաւոր երկկողմ յարաբերութիւնները հարուստ են հանդուրժողականութեան եւ եղբայրասիրութեան ազնիւ դրսեւորումներով: 

 

«Յատկապէս Հայոց ցեղասպանութիւնից յետոյ հարիւր հազարաւոր հայ գաղթականներ իրենց ապահով հանգրուանը գտան արաբական աշխարհի հիւրընկալ երկրներում` ձեւաւորելով խաղաղ համակեցութեան ու համագործակցութեան իրական եւ կենսական օրինակ: Այդպիսի վկայութիւններով են զարդարուած նաեւ Շարժայում հայ եւ արաբ ժողովուրդների զաւակների կեանքը, միասնական մասնակցութիւնը երկրի առաջընթացին, եղբայրական բարի յարաբերութիւնները: Մենք Մեր ժողովրդի զաւակների երախտագիտութիւնն ենք վերստին յայտնում Արաբական Միացեալ Էմիրութիւնների մեծարգոյ նախագահին եւ Շարժայի Էմիրութեան կառավարչին Նորին Գերազանցութիւն Շէյխ Սուլթան բին Մուհամեդ Ալ Քասիմիին, որ ժողովուրդների միջեւ բարեկամութեան ամրապնդման ոգով եւ ամենայն բարեացակամութեամբ զօրակցութիւն են բերում տեղի քրիստոնէական համայնքներին: Առանձնակիօրէն ցանկանում ենք անդրադառնալ, որ Շէյխ Սուլթան բին Մուհամեդ Ալ Քասիմիի մարդասիրական մեծահոգի վերաբերմունքի շնորհիւ Շարժայի հայ համայնքն ունեցաւ նաեւ իր աղօթավայրը՝ կազմակերպելու համար ազգային-հոգեւոր իր կեանքը: Գոհունակութեամբ ու շնորհակալութեամբ ենք յիշում դեռեւս 2006 թուականին Նորին Գերազանցութիւն Շէյխ Սուլթան բին Մուհամմադ Ալ Քասիմիի կողմից Հայաստան կատարուած այցի շրջանակներում առնուած աստուածահաճոյ որոշումը` վերակառուցելու Հայաստանի նշանաւոր վանական համալիրներից Հաղարծնի վանքը` իբրեւ հանդուրժողականութեան եւ կրօնական-մշակութային արժէքների հանդէպ բացառիկ վերաբերմունքի օրինակելի դրսեւորում: Մեր աղօթքներն ու գնահատանքն ենք բերում Նորին Գերազանցութեանը մարդասիրութեան եւ բարեկամութեան իր ազնիւ ոգու համար:

 

Հայ ժողովրդի զաւակները, սփռուած աշխարհով մէկ, ապրելով տարբեր միջավայրերում, հաւատարիմ են մնացել եղբայրասիրութեան ու օտարասիրութեան աստուածային պատգամին` մշտապէս յարգելով միւս ժողովուրդների կրօնական, մշակութային, կենցաղային աւանդոյթներն ու սովորոյթները, եւ իրենց կարեւոր նպաստն են բերում բարի առաջընթացին հիւրընկալ երկրների, որոնց ազնիւ եւ օրինապահ քաղաքացիներն են: Ասուածի լաւագոյն վկայութիւնն են ինչպէս Շարժայում, այնպէս եւ արաբական, մահմեդական երկրներում դարեր ի վեր եղբայրասիրութեան մէջ ապրող հայ համայնքները: Համերաշխութեան ու խաղաղ համակեցութեան վկայութիւն են նաեւ Հայաստանի մայրաքաղաք Երեւանի կենտրոնում գործող Կապոյտ մզկիթը, կրօնական տարբեր յարանուանութիւնները, որոնք ապրում են Հայաստանում՝ պահպանելով ու արդիւնաւորաղաքակրթութիւնների միջեւ երկխօսութեան խթանմանը, փոխըմբռնման ու համագործակցութեան ոգու ամրապնդմանը ծառայող քայլերը` Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հայցեց Բարձրեալից, որ հանդուրժողականութիւնը աշխարհում առատ պտուղներ բերի եւ մարդկութեան կեանքը զարդարի սիրոյ, խաղաղութեան ու ստեղծարար ընթացքի բարի արգասիքներով:

 

Բանախօսութիւնից յետոյ Նորին Սրբութիւնը պատասխանեց նաեւ ներկաների հարցերին ու քննարկման արդիւնքում առաջացած հարցադրումներին։

 

 

  -   Մամլո հաղորդագրություն