Հարցազրոյց «Նորք» տեղեկատվաւերլուծական կենտրոնի տնօրէն Հայկ Չօբանեանի հետ Պարոն Չօբանեան, ինչպէ՞ս կը գնահատէիք ՏՏ ոլորտի ներկայ վիճակը Հայաստանում, եթէ նկատի ունենանք, որ ոլորտը յայտարարուած է գերակայ: Ոլորտի առկայ իրավիճակը բնութագրելիս պէտք է արձանագրել, որ կայ որոշակի առաջընթաց եւ հեռահաղորդակցութեան, եւ բիզնէս միջավայրի, եւ ծառայութիւնների ներդրման առումով, սակայն դրանք խիստ անբաւարար էն: Անմխիթար վիճակում էն ոլորտի համակարգման խնդիրները, ընդ որում` տեղեկատուական տեխնոլոգիաներից չի կարելի առանձնացնել հեռահաղորդակցութիւնը: Տարիներ շարունակ ոլորտի զարգացման ցածր տեմպերը մեծապէս պայմանաւորուած էին հէնց հեռահաղորդակցութիւնում առկայ խնդիրների հետ: Չնայած ոլորտը յայտարարուած է որպէս տնտեսութեան գերակայ ճիւղ, եւ համոզուած ենք, որ այն մեր հանրապետութեան տնտեսական զարգացման, էս կ'ասէի` վերելքի հիմնական գրաւականը կարող է հանդիսանալ։ Սակայն, ըստ էութեան, այս ուղղութեամբ պետական որեւէ յստակ քաղաքականութիւն չկայ, բացի հայեցակարգային փաստաթղթերից, որոնցում նախանշուած թիրախային ցուցանիշներն արդէն ձախողուած էն: Հայաստանը ներդրումային առումով հետաքրքիր լինելու համար կարեւոր ցուցանիշներ էն` աշխատունակ բնակչութեան, յատկապէս մինչեւ 35 տարեկանների թիւն ու տեսակարար կշիռը, բարձրագոյն ուսումնական հաստատութիւնների շրջանաւարտների քանակական եւ որակական ցուցանիշները, ներդրումային բիզնէս միջավայրը, հարկային արտօնութիւնները, արտաքին աշխարհի հետ կապերը` մեր դէպքում` ինտերնետի եւ աւիասպասարկման որակը, տնտեսութեան դիրքը եւ զարգացման տեմպերը համաշխարհային կամ տարածաշրջանային առումով, գնահատականը արտաքին ներդրումային գրաւչութեան միջազգային անուանակարգերում եւ այլն: Էս կարող եմ իւրաքանչիւր կէտին առանձին-առանձին անդրադառնալ, սակայն ակնյայտօրէն մենք որեւէ բաղադրիչում բարենպաստ վիճակ կամ իրական առաջընթաց չունենք: Անկախ վերջին տարիներին իրականացուող մի շարք ծրագրերից, երկրում էլեկտրօնային հասարակութեան կամ էլեկտրօնային կառավարման ներդրմանն ուղղուած ջանքերն ու ծրագրերը շարունակում էն հիմնականում մնալ անկառավարելի, անորակ, կոռուպցիոն դրսեւորումներով լի, եւ դրա արդիւնքում` անարդիւնաւէտ: Հանրապետութեան ՏՀՏ (տեղեկատուական եւ հեռահաղորդակցութեան տեխնոլոգիաներ) ոլորտում գործում էն 300-ից աւելի ընկերութիւններ, սակայն պետական ծրագրերում կարողանում էն ընդգրկուել միայն «ընտրեալները»: Անկախ բարձրագոչ յայտարարութիւններից, էլեկտրօնային ծառայութիւնները Հայաստանում գրեթէ բացակայում էն: Այս ամէնի արդիւնքում երկրում ՏՀՏ իրական պահանջարկի եւ առաջարկի դիֆիցիտ է ստեղծւում, իսկ տեղական ընկերութիւններին եւ մասնագէտներին մղում ձախողման ու արտագաղթի: Մենք պէտք է բարձ պահենք մեր երկրի հեղինակութիւնը, զարգացնենք մեր ռեսուրսները, սակայն իրականում ամէն հնարաւոր մեթոդներով հակառակն ենք անում: ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսեանի հետ ԻՏՁՄ վարչութեան անդամների հանդիպումից առաջ ի՞նչ սպասելիքներ ունէիք, եւ ինչպիսի՞ն է իրական պատկերն արդէն հանդիպման արդիւնքներն ամփոփելուց յետոյ: Նախագահի հետ հանդիպման նպատակը հէնց առկայ խնդիրների քննարկումն էր, ինչպէս նաեւ դրանց լուծմանն ուղղուած մեր առաջարկութիւնների, այդ աշխատանքներում մեր մասնակցութեան պատրաստակամութեան ներկայացումը: Տեղի ունեցած գործնական եւ շահագրգիռ քննարկմանն իմ գնահատականը միանշանակ դրական է: Համոզուած եմ` առաջիկայ ամիսներին գործնական շարունակութիւն կը լինի: Առաջիկայ 1-2 շաբաթուայ ընթացքում նախատեսում ենք մշակել եւ ՀՀ նախագահին ներկայացնել փաթեթ` բոլոր նշուած խնդիրների լուծման վերաբերեալ մեր առաջարկութիւններով: Իսկ ամենակարեւորը գործն է, որ պէտք է արուի, նաեւ հանդիպման արդիւնքներով ձեռք բերուած պայմանաւորուածութիւնների արդիւնքում: Այսուհանդերձ, այդ հանդիպման արդիւնքում ի՞նչ կոնկրէտ խնդիրներ էն դրուել, մասնաւորապէս «Նորք» կենտրոնի առջեւ, եւ ի զօրու՞ է «Նորքը» լուծել այդ խնդիրները: Նախ մեր կազմակերպութիւնը էս համարում եմ ՏՀՏ համայնքի անբաժանելի մասը, իսկ մեր յաջողութիւնն ու անյաջողութիւնը` փոխկապակցուած ոլորտում առկայ իրավիճակի հետ: Այս առումով մենք պարտաւոր ենք ամենաակտիւ մասնակցութիւնն ունենալ նշածս առաջարկութիւնների մշակմանն ու քննարկումներին, եւ յատկապէս իրականացմանը: Հանդիպման ընթացքում առանձին անդրադարձ եղաւ կոնկրէտ մեր գործունէութեանն առնչուող խնդիրներին եւս, մասնաւորապէս կենսաթոշակային համակարգում առկայ խնդիրներին եւ դրանց կարգաւորման հնարաւորութիւններին: Կենսաթոշակային համակարգի սպասարկումը համապատասխան որոշումներով դուրս է մնացել մեր վերահսկողութիւնից, իսկ դրա կարգաւորմանն ուղղուած մեր բոլոր ջանքերն արդիւնք չէն ունեցել` մերժուել էն կամ մնացել անարձագանք: Պարզւում է, որ տարիներ շարունակ մեր կողմից Սոցիալական ապահովութեան պետական ծառայութեանը տրամադրուող ճշգրտման ցուցակների մեծ մասն ուղղակի չէն կիրառուել: Այս ոլորտում իրականացուած վերջին փոփոխութիւնների արդունքում հնարաւորութիւն է ստեղծուել ուղղակիօրէն ազդել համակարգի շահագործմանն ու իրականացնել անհրաժեշտ փոփոխութիւններ: Այժմ մեր առջեւ դրուած կարեւորագոյն խնդիրներից մէկը կենսաթոշակային տեղեկատուական համակարգի կարգաւորումն ու առկայ խնդիրների վերացումն է, որի վերաբերեալ մենք յստակ պատկերացում եւ ծրագիր ունենք:

---