Lragir.am- ի զրուցակիցն է Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի (ՌԱՀՀԿ) տնօրեն Մանվել Սարգսյանը

 

 

Պարոն Սարգսյան, ԱԺ-ում ապրիլյան քառօրյա պատերազմի հանգամանքները ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողով է ստեղծվել։ Հանձնաժողովը կարո՞ղ է տալ բոլոր հարցերի պատասխանները, և արդյոք սրանով պետք է զբաղվեր խորհրդարանը, թե սա իրավապահների տիրույթն է։

 

Ես գործի լրջությունից ելնելով առիթ ունեցել եմ ասելու, որ քանի որ շատ փաստեր կան, որոնք կարող են ինչ-ինչ երևույթներ բացել, իհարկե, ճիշտ կլիներ, որ դրանով ԱԱԾ-ն զբաղվեր, որ հետո իմանաս, թե այդ եզրակացությունների հետ ինչ ես անում։ Դե հիմա իրենք այսպես են որոշել, բայց ես չգիտեմ, թե ովքեր են լինելու մասնագետները։ Նախկին պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանն էլ էր հայտարարել, որ ուսումնասիրել է, փաստեր է հավաքել։ Հազարումի ուսումնասիրություններ ու փաստեր կան, շատ բարձրաստիճան սպաների վկայությունների, հայտարարությունների հետ ծանոթ եմ փակ հանդիպումներից։ Այնտեղ փաստեր կարող են ի հայտ գալ, որոնց հետ պետք է իմանաս՝ ինչպես վերաբերվել։ Երկրորդ՝ այդ հարցում հիմնական թիրախն ի՞նչն է լինելու։ Իհարկե, պետք է պարզել, թե ինչ հրամաններ են տրվել, որքանով են դրանք կատարվել, ինչ կոռուպցիոն սխեմաներ են եղել բանակում։ Սա, իհարկե, կարևոր է, բայց շատ ավելի էական է քառօրյա պատերազմից հետո քաղաքական ղեկավարության քաղաքականությունը։ Որովհետև արդեն այդ ժամանակ շատ-շատերն ասել են, որ դավադրություն կար, որ բխում էր այլ երկրների շահերից, որ այդ տարածքները վերցնելու խնդիր չկար, որովհետև այդ տարածքներում ադրբեջանցիներ չկան։ Հիմա պետք է պարզել, թե ովքեր են խառնված, արտաքին, ներքին ինչ գործոններ կան։ Սա է էական հարցը։

 

ՌԴ-ն Միհրան Պողոսյանին ժամանակավոր կացության իրավունք է տվել։ Հնարավո՞ր է, որ սա պատասխանն է Հայաստանին՝ նման հանձնաժողովի ստեղծմանը։ Ընդհանրապես, Ռուսաստանի մասնակցությունը քառօրյա պատերազմին ի՞նչ չափով էր։

 

Չգիտեմ, բայց բազմաթիվ փաստեր, հայտարարություններ կան մինչև պատերազմը, որոնք նույնպես պետք է ուսումնասիրվեն։ Փաստ է, որ Ռուսաստանը հայկական կողմի ձեռքերը բռնել է հօգուտ Ադրբեջանի։ Ինչ վերաբերում է Միհրան Պողոսյանին, ես չգիտեմ, թե դա ով է, բայց նրա ֆիգուրն ի հայտ եկավ՝ կապված ապրիլյան պատերազմի հետ։ Ես հիշում եմ, մինչ այդ սկանդալներ էին իր օֆշորային հաշիվների հետ կապված, Ալիևի անվան հետ կապված։ Հետո հանկարծակի հրաժարական տվեց՝ ասելով, որ դուրս է եկել, որ իր անունը Ալիևի հետ չկապեն։ Միհրան Պողոսյանն այն հիմնական ֆիգուրներից մեկն է, որ պետք է հարցաքննվի, որ պարզվի, թե ինչ կապերի մասին է ինքը խոսում, ինչ է դա նշանակում։ Ի վերջո, եղել են գործիչներ, որոնք այն ժամանակ Սերժ Սարգսյանին մեղադրել են պայմանավորված պատերազմի մեջ, որ գումարներ է վերցրել դրա համար։ Հիշում եք՝ Անդրիաս Ղուկասյանը փաստեր բացահայտեց, որ Սերժ Սարգսյանը որոշ դեպքերում ստեր է ասել, կադրեր են ի հայտ եկել, որոնք այդ ստերը բացահայտել են, այդ երկու հոգուն ձերբակալել են։ Սրանք կարևորագույն հարցեր են. ինչո՞ւ են մարդկանց հանդեպ գործեր սարքել, ձերբակալել։

 

Այս բոլոր հարցերը շատ հանգիստ պետք է պարզվեն, որ հավաստիանանք, որ դա որևէ վտանգ չի ներկայացնում մեր պետության համար, որ հանրությունն ու բանակի հրամանատարությունն էլ այդ ամենի մասին իմանան։ Այն ժամանակվա բարձրաստիճան պաշտոնյաներից շատերն արդեն հեռացվել են բանակից, և իրականությունը բացահայտելու հնարավորությունները շատ մեծ են այսօր։

 

Իշխանությունը հայտարարել է, որ գնում է դատական իշխանության փոփոխության վիրահատական միջամտության ճանապարհով։ Ձեր կարծիքով՝ այդ քայլերը որքանո՞վ են արդյունավետ լինելու։ Դատավորներից շատերն են ասում, որ սա իրենց պատիվն ու արժանապատվությունը ոտնահարող գործընթաց է։ Ընդհանրապես, հնարավոր կլինի՞ հասնել դատական իշխանության մեջ հեղափոխության։

 

Եթե դատավորը մաքուր մարդ է, ինքը պետք է ուրախանա, որ վեթինգ է արվում և կարող է ասել՝ տեսեք, թե ես որքան մաքուր եմ։ Իսկ եթե դատավորը հանցագործ է, պարզ է, որ ասելու է՝ դա իմ պատվի խնդիրն է։ Այսինքն մարդիկ, որ միլիոնավոր դոլարներ են կերել, մարդկանց գլուխներ են կերել, սեփականություններ են խլել, ու երբ հիմա ասում են՝ եկեք պարզենք իրականությունը, հայտարարում են՝ թե բա գիտե՞ք, մեր արժանապատվությանն եք կպնում։ Ո՞նց կարող է մաքուր դատավորն այդպիսի բան ասի։ Մաքուր դատավորներն առաջինն իրենք պետք է ասեն, այո, եկեք ստուգեք, մեզ ուրիշների հետ մի խառնեք։

 

Իսկ վեթինգի կիրառումը արդյունք կտա՞, որքա՞ն կլինի դրա արդյունավետությունը։

 

Եթե լուրջ մոտենան խնդրին, արդյունք կտա։ Դատական համակարգ Հայաստանում չի եղել, այն ստեղծել են։ Հիմա շատերն ասում են՝ վայ, խփում են դատական համակարգին։ Ես այդ շատ-շատերին տարիներ շարունակ գիտեմ, որոնք ինձ փորձում էին համոզել, որ դու շատ միամիտ մարդ ես, որ Հայաստանում դատարան չկա, դա փող ու կոռուպցիա է։ Հիմա այդ նույն մարդիկ ասում են՝ ոնց եք դատական համակարգին խփում, վնասում։ Այսինքն՝ նոր դատական համակարգ ստեղծելու խնդիր է դրված։ Ճիշտ են անում, որ դրսից մասնագետներ են կանչում, պետք է աշխարհի փորձն ուսումնասիրել։ Դատական համակարգ կառուցելը հեշտ բան չէ։ Բացի զարգացած երկրներից, որևէ տեղ աշխարհում դատական համակարգ չկա։ Եթե Հայաստանը հայտարարել է և Արևմուտքն էլ ողջունել է, ասել է՝ կարևոր խնդիր եք դրել, կօգնենք, ամեն ինչ կանենք, պետք է լուրջ վերաբերվել դրան և իրականացնել։ Ժողովրդի ապագայի հարց է սա։ Բազմաթիվ ժողովուրդներ մինչև հիմա էլ չգիտեն, թե դատական համակարգն ինչ է։ Հիմա այդ հարցը Հայաստանում դրվել է, ու պետք է օգտագործել աշխարհի փորձը։

 

Այսինքն՝ մենք նոր դատական համակա՞րգ ենք ձևավորում։

 

Իհարկե։ Մի անգամ ինձ էլ են վարչական դատարանում դատել։ Հատուկ գնացել եմ տեսնեմ՝ մարդիկ ինչով են զբաղվում։ Ինչ-որ մարդակերներ, սև զգեստներով, հրաման են ստացել այս կամ այն մարդուն ուտել ու հանգիստ դա անում են։ Թքած ունեն ամեն ինչի վրա ու կարծել են, որ հազար տարի այդպես է լինելու։ Հիմա որ այդ նույն մարդկանց վեթինգի ենթարկեն, ես էլ գնամ ասեմ, որ այս մարդն այսպես-այսպես անօրինականություն է արել, էդ դատավորներն ի՞նչ են ասելու։ Թող ասեն՝ մեզ հրամայել են, վախեցրել են, մենք էլ այդպես ենք արել։

 

Պարոն Սարգսյան, գրեթե ամեն օր բողոքի ակցիաներ են տեղի ունենում։ Կա տեսակետ, որ ռևանիշի, հակահեղափոխության վտանգ այսօր էլ կա։

 

 Ի՞նչ ռևանշ։ Մեկ տարի է՝ նույն բանն են ասում։ Եթե երկրում գոյություն ունի ազատ ընտրությունների մեխանիզմ, ուրեմն վերջացած է։ Ռևանշ լինում է այն ժամանակ, երբ գոյություն չունի ընտրական մեխանիզմ։ Հայաստանում ընդդիմություն չկա, նոր կուսակցություններ են ձևավորվում, հույս կա, որ ինչ-որ ձևով կարող են կայանալ, չնայած ես կասկածում եմ, որ այսօր Կուսակցությունների մասին օրենքով դա հնարավոր է։

 

ՍԻՐԱՆՈՒՅՇ ՊԱՊՅԱՆ, Հարցազրուցավար

 

 

Նոյյան տապան  -   Հարցազրույցներ