Հակամարտությունների կանխման համար ստեղծված նախագիծը Բեռլինի հանդեպ թշնամանք առաջացրեց։

Եվ այսպես, կիպրոսցիները կուլ տվեցին ազգային նվաստացման դառը դեղահաբը։ Հիմա ապագան նրանց մռայլ երանգներով է ուրվագծվում։ Կիպրոսցիները դժգոհ են. նրանց փոքր ժողովուրդը ստիպված եղավ հնազանդվել մեծ ու անգթասիրտ տերության՝ Գերմանիայի կամքին։

Կիպրոսյան թերթերն արդեն Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելին պատկերում են մի ինչ-որ բարբարոսի կերպարով, իսկ ֆինանսների նախարար Վոլֆգանգ Շոյբլեին առհասարակ «ֆաշիստ» են անվանում՝ դրանով իսկ խթանելով հակագերմանական այն տրամադրությունները, որոնք հիմա տիրապետող են Հունաստանում և Իտալիայում։

Բայց գերմանոֆոբիան արդարացի չէ, քանի որ եվրոգոտու շրջանակներում զգալի չափով օգնություն ցուցաբերելու համար կրկին վճարելու են գերմանացի հարկատուները։ Ուստի, Գերմանիային նեոնացիզմի մեջ մեղադրելն այն ժամանակ, երբ Գերմանիան է հարյուր միլիարդավոր եվրոյի վարկեր բաժանում հարևաններին, «չափից ավելին են»։

Բայցևայնպես, հիմա եվրոպական ներքաղաքական բանավեճը պտտվում է գերմանական հզորության աճի և այդ հզորությունից ծագող դժգոհության թեմայի շուրջ։ Հենց սա է պատմական պարադոքսը. չէ՞ որ եվրոպական ամբողջ նախագծի հիմնանպատակը, սկսած 1950-ական թթ., այն էր, որպեսզի հաստատվի հետևյալ գաղափարը. չնայած ամբողջ հզորությանը՝ Գերմանիան լիովին կարող է հարմարավետորեն համագոյակցել իր հարևանների հետ։ Եվրոպական շատ մայրաքաղաքներում՝ և՛ Բեռլինում, և՛ Փարիզում, և՛ Բրյուսելում, մշտապես խոսում են «եվրոպական Գերմանիայի», այլ ոչ թե «գերմանական Եվրոպայի» անհրաժեշտության մասին։

Սակայն Կիպրոսում ճգնաժամից հետո առավել հստակ դարձան «գերմանական Եվրոպայի» ուրվագծերը, քանի որ Եվրոպան ճգնաժամի շրջանում շարժման մեջ է դրվում, նախևառաջ, բեռլինյան քաղաքական գործիչների և չինովնիկների գաղափարներով ու նախասիրություններով։

Չեմ վիճում, կիպրոսյան հիմնախնդրի շուրջ բանակցություններում նախաձեռնությունը պատկանում է Եվրոպական հանձնաժողովին, ԱՄՀ-ին և Եվրոպական կենտրոնական բանկին։ Եվ այնուամենայնիվ, բոլորի համար էլ պարզ էր. առանց Գերմանիայի կառավարության մասնակցության և թույլտվության ոչինչ լուծել չի կարելի։ Ընդ որում, ԵԿԲ կարևոր ներկայացուցիչը ողջ ճգնաժամի ընթացքում գերմանացի Յորգ Ասմուսենն էր, ոչ թե Իտալիայի նախագահ Մարիո Դրագին, ինչի համար էլ գերմանական շեշտադրումն է ավելի ուժեղ և հստակ լսվում ճգնաժամի ժամանակ։

Գերմանիայի ղեկավարությունը պետք է հարցնի, թե ինչպես պատահեց դա։ Ինչպե՞ս պատահեց, որ եվրոպական նախագիծը, որը պետք է վերջ դներ Գերմանիայի և հարևանների միջև հակամարտության ցանկացած ակնարկի, ընդհակառակը, հանգեցրեց հակագերմանական տրամադրությունների վերածննդին։ Եվ դեռ որքա՞ն է տևելու այս դիմակայությունը։

Մասամբ պատասխանն այսպիսին է. քանի որ ռիսկերը ներկա պահին դարձել են բավական բարձր, Գերմանիան այլևս չի ամաչում պաշտպանել իր ազգային շահերը, իսկ քանի որ միասնական եվրոպական արժույթի գոյատևումն այժմ հարցականի տակ է, ուրեմն հենց գերմանացի հարկատուներն են ստիպված ավելի լայն բացել քսակներն օգնության այլևայլ հիմնադրամների համար։

Ընդ որում, գերմանացիներն ի վիճակի են առաջարկել ճգնաժամային երևույթների հստակ ու պարզ բացատրություն. նրանց կարծիքով՝ ճգնաժամի պատճառը ֆինանսական շռայլումները և տնտեսվարման արատավոր մոդելների կիրառումն էին, իսկ ճգնաժամը կարելի է հաղթահարել կոշտ խնայողության միջոցների օգնությամբ, որոնք պետք է իրականացնել կառուցվածքային բարեփոխումների հետ համադրությամբ։ Կոշտ խնայողության միջոցների բազմաթիվ հակառակորդները պնդում են, որ սույն դեղատոմսը վտանգավոր է, բայց միևնույն ժամանակ նրանք դեռ չեն կարողացել որևէ այլընտրանքային մոդել առաջարկել, որը կարողանար նվաճել ինտելեկտուալների միտքը։

Այնպես որ, այստեղ պետք է խոսել, ավելի շուտ, ոչ թե գերմանական հզորության, այլ մնացած եվրոպական տերությունների մասին, որոնք մինչև վերջերս հավասարակշռում էին Գերմանիայի հզորությունը։ Իսկ այստեղ հետևյալ պատկերն է ստացվում. Իսպանիայի և Իտալիայի կառավարությունները, բախվելով ֆինանսական հիմնախնդիրների, թուլացել են։ Մեծ Բրիտանիան եվրոգոտու անդամ չէ, դրա համար էլ նրան հաշվի մեջ չենք վերցնում։ Ճգնաժամի մի հատկանշական առանձնահատկություն էլ կա. մենք գրեթե չենք լսում Ֆրանսիայի հզոր ձայնը։ Ինչպես գիտենք, Ժան Մոնեն, Ժակ Դելորը և մյուս ֆրանսիացիները միշտ հպարտացել են, որ Ֆրանսիան մշտապես իրեն է վերապահել ինտելեկտուալ առաջնայնությունը եվրոպական նախագծում։

Ֆրանսիացի ինտելեկտուալների համար վճռական նշանակություն է ձեռք բերել այն գաղափարը, որ Եվրոպան պետք է շարժման մեջ դրվի ֆրանկո-գերմանական գործընկերության օգնությամբ։ Այս սկզբունքն իր մարմնավորումն է գտել այն վճռական գործողություններում, որոնք նախաձեռնել էր նախկին նախագահ Նիկոլա Սարկոզին՝ տիկին Մերկելի հետ սերտ գործընկերային հարաբերություններ հաստատելու նպատակով։ Իհարկե, միտքը, թե Եվրոպան առաջ էր շարժվում «Մերկոզիի» կառավարմամբ, մասամբ միշտ էլ պատրանքային է եղել, բայց, համենայնդեպս, ընդգծել է իրադարձությունների բովում լինելու Ֆրանսիայի ձգտումը։

Սակայն Ֆրանսուա Օլանդի օրոք անհետացան անգամ ամենափոքր նշույլներն այն մասին, թե Ֆրանսիան Գերմանիայի հետ հավասար է հանդես գալիս։ Ֆիններն անգամ ավելի մեծ մասնակցություն ունեցան կիպրոսյան ճգնաժամի լուծման գործում, քան ֆրանսիացիները։ Նախագահ Օլանդը մասամբ ցույց տվեց, որ հավանություն չի տալիս կոշտ խնայողության միջոցներ մտցնելու Գերմանիայի կոչերին, իհարկե՝ ընդունելի այլընտրանք չի առաջարկել։ Օլանդը Հարավային Եվրոպայի երկրների միություն չկազմեց՝ ի հակակշիռ գերմանացիների։ Միևնույն ժամանակ, Օլանդին չհաջողվեց բնականոն աշխատանքային հարաբերություններ հաստատել տիկին Մերկելի հետ։ Բացի այդ, ֆրանսիացի չինովնիկները եվրոպական գործերում դադարեցին խաղալ այն դերը, որը կատարում էին մինչ այդ։ Այն բանից հետո, երբ Ժան-Կլոդ Թրիշեն թողեց պաշտոնը, ԵԿԲ ղեկին այլևս ֆրանսիացի չմնաց. մեկը կա, իհարկե՝ ներքին առևտրի գծով եվրահանձնակատար Միշել Բարնիեն, բայց նրա քաղաքական կշիռն այնքան էլ մեծ չէ։

Անգամ գերմանացի քաղաքական գործիչները հույս ունեն, որ այս ամենը ժամանակավոր է, և հենց որ ամեն բան հանդարտվի ու ձևավորվեն ԵՄ նոր կառույցներ, Գերմանիան կարիք չի ունենա այդքան ակնհայտորեն ընդգծելու իր նշանակալիությունը։ Դե ինչ, գեղեցիկ երազանք է։ Իհարկե, եվրոգոտու ճգնաժամը դեռ երկար կմնա, և այնքան էլ հասկանալի չէ, թե ԵՄ ինչ նոր կառույցներ են ի հայտ գալու դրա վերջանալուց հետո. բացի այդ, այնքան էլ պարզ չէ՝ արդյոք կթուլացնե՞ն, թե՞ կուժեղացնեն դրանք Գերրմանիայի հզորությունը։

Արդյունքում՝ բոլորին շարունակում է լիցքավորել Գերմանիան. չեքեր է ստորագրում, ստիպում է հետևել կանոններին և դրանց կազմավորմանը։ Եվ նման իրավիճակը վտանգավոր է ոչ միայն Եվրոպայի, այլ նաև, ի վերջո, հենց Գերմանիայի համար։