Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպան Ջոնաթան Լաքոթը շնորհակալություն է հայտնել բոլոր նրանց, որոնք Արցախի Մարտունուց մինչեւ Փարիզ օգնել, փրկել ու ճանապարհել են ֆրանսիացի լրագրողին, որը ծանր վիրավորվել էր Արցախի դեմ Բաքվի միջոցով թուրք-իսրայելական ահաբեկչական պատերազմը, խաղաղ բնակչության թիրախավորումը լուսաբանելիս:
«Շնորհակալություն եմ հայտնում նրանց, ով իրենց բոլեր ջանքերը ներդրեցին այս օպերացիայի համար եւ նոր էջ գրեցին Ֆրանսիայի եւ Հայաստանի համերաշխության պատմության մեջ», գրել է Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանը:
Հայ-ֆրանսիական համերաշխությունն իրապես կարեւոր եւ ուժեղ իրողություն է ոչ միայն մարդասիրական, ոչ միայն քաղաքական, այլ քաղաքակրթական իմաստով: Հենց այդ գիտակցումն էր անշուշտ նաեւ, որ Արցախի դեմ ահաբեկչական գրոհից հետո դարձավ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի շատ հստակ եւ բացառիկ դիրքորոշման պատճառը: Ֆրանսիայի նախագահը քաղաքական մակարդակում հստակ արձանագրեց գրոհի ահաբեկչական բնույթն ու դրանում Թուրքիայի հրամանատարությունը:
Ֆրանսիան կխաղա իր դերը, հայերին դիմելով ասել էր Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնը: Այդ դերը թերեւս պետք է լինի արդեն հենց այն նոր էջի շրջանակում, որ հայ-ֆրանսիական համերաշխության իմաստով արձանագրում է Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանը:
Իսկ ո՞րը պետք է լինի Ֆրանսիայի այդ դերը: Դա ամենեւին հռետորական հարց չէ եւ Ֆրանսիայի առաջ կանգնած է որպես սկզբունքային հարց: Ֆրանսիայի այդ համաշխարհային պատմա-քաղաքական, քաղաքակրթական պաշարի համեմատ լոկ նախագահի հայտարարությունները կամ արտգործնախարարության դիվանագիտական մաքոքային ջանքերը՝ իրենց անկասկած մեծ կարեւորությամբ հանդերձ, բավականին քիչ են ԴԵՐ դիտարկվելու համար:
Փարիզն այդ իմաստով պատմական շեմի առաջ է, որովհետեւ Արցախին եւ քաղաքակրթությանը Կովկասում նետվածած ահաբեկչական մարտահրավերը հենց դերերի պատերազմ է՝ ռազմական եւ քաղաքական տիրույթում:
Ըստ այդմ Ֆրանսիայի առաջ էլ իսկապես հարց է՝ որն է Փարիզի խորքային ԴԵՐ-ն այդ պատերազմում: Դա կարող է լինել Արցախի ճանաչումը, որն անշուշտ կլինի պատմական որոշում ոչ միայն հայ ժողովրդի գոյության եւ իրավունքների պաշտպանության քաղաքական եւ քաղաքակրթական նշանակության համատեքստում: Արցախի ճանաչումը Ֆրանսիայի համար կարող է դառնալ կովկասյան դերերի պատերազմում պատմական որոշում՝ միջազգային անվտանգության համակարգում դերային շրջադարձի կամ բեկման հեռանկարով:
Կովկասում ներկայումս վճռվում է աշխարհակարգային ճարտարապետության հարց, եւ այստեղ է, որ ոչ միայն Փարիզի, բայց նաեւ Փարիզի առաջ է հարցադրումը՝ ո՞րը կարող է լինել այդ ճարտարապետության մեջ ֆրանսիական ներդրումը: Աներկբա է, որ այդ առումով Մինսկի խմբի համանախագահության ձեւաչափը եթե ոչ արդեն, համենայն դեպս տեւական հեռանկարի իմաստով վերածվելու է վիճակագրական ձեւաչափի: Հետեւաբար դրանում ներգրավված ուժային կենտրոնների համար կա խնդիր՝ չվերածվել ռեգիոնալ վիճակագրի, մնալ դերակատար:
Մոսկվայի եւ Վաշինգտոնի ռեսուրսներն այստեղ շոշափելի են: Ինչ ռեսուրս ունի Փարիզը վիճակագրի եւ դերակատարի դիլեմայի հարցում՝ Արցախի ժողովրդի ինքնորոշումը ճանաչելուց բացի:
ՀԱՅԵՐԵՆ
Русский
English
Դաս. հայերեն
French
