«Մշակութային ցեղասպանություն», «Լեռնահայաստան», «1921 թվականի Մոսկվայի եւ Կարսի պայմանագրերի ստորագրման հարյուրամյակը եւ դրանց չեղյալ հայտարարման խնդիրը» (հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն), եւ Ա.Մարուքյանի, Մ.Գասպարյանի, Ա.Աստոյանի եւ Ա.Ոսկանյանի համահեղինակած «Հայոց ցեղասպանության մշակութային եւ նյութական հետեւանքների հաղթահարման մեթոդաբանություն եւ գործիքակազմ» կոլեկտիվ մենագրության, որը վերջերս հրատարակվել է ՀՀ Գիտությունների ակադեմիայի եւ ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի կողմից՝

ՆՈՐ ԳՐՔԵՐԻ ՇՆՈՐՀԱՆԴԵՍԻ մասնակիցների ու համահեղինակների Ուղերձը (կոչը)

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե եւ Թամար Մանուկյան» Մատենադարանից

աշխարհի ժողովուրդներին, Վուդրո Վիլսոնի որոշման ընդունման օրը. Թուրքիայի եւ Հայաստանի միջեւ սահմանի իրավարարության, հանուն՝ հայ ժողովրդի համախմբման եւ ինքնապահպանման։

 

Այսօր թուրքական 150-ամյա Ցեղասպան մեխանիզմն իր գործողություններով եւ անգործությամբ, համախմբելով ժամանակակից աշխարհի վաշխառու – մակաբուծական կենսակերպի ավերիչ ուժերը, օգտագործելով բարձր տերությունների ցանկացած ծրագիր, անցել է հայ ժողովրդի լիակատար ոչնչացման փուլին:

 

Հայաստանի օրինապաշտ ժողովրդի մեջ ոտնահարվել են կյանքի եւ տեղաշարժման ամենատարրական մարդու իրավունքները… Հատկապես հրատապ են դարձել երեխաների, կանանց եւ տարեցների կյանքի ապահովման խնդիրները։

 

Տրանսպորտային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման քողի ներքո արգելափակված են երկրի քաղաքացիների ներքին տեղաշարժերը։

 

Արցախում (Լեռնային Ղարաբաղ) հայերի մարդասիրական աղետից մեկ տարի անց, 150-ամյա թուրքական Ցեղասպան մեխանիզմը, որ ստեղծվել է 100 տարի առաջ Հայերի ցեղասպանությունից հետո, թուրքերի ձեռքով հայերի, հույների, ասորիների, եզդիների, արաբների, մոլոկանների եւ այլ բնիկ ժողովուրդների ցեղասպանությունից հետո թեւակոխել է ոչնչացման նոր փուլ, Հայկական ռեզերվացիա՝ Հայաստանի Հանրապետություն։

 

Այս պայմաններում հայ ժողովուրդը ստիպված է համախմբվելու իր բոլոր ուժերը, պաշտպանելու համար իրեն, իր օջախն ու ընտանիքը։

 

Այսօր, առանց համաշխարհային հանրության կողմից ընդհանուր ճանաչված եւ սահմանված սահմանների եւ միջազգային իրավունքի հիման վրա, Դե ֆակտո եւ Դե յուրե արհեստականորեն ստեղծված իրավաբանական սուբյեկտների՝ Թուրքիա, Ադրբեջան եւ թուրքական Կիպրոս կոչումներով, 150-ամյա Ցեղասպանության մեքենան ավերելում ու քանդելում է Հայկական աշխարհը, ոչ մայն վաշխառու – մակաբույծ քաղաքակրթության ներկայացուցիչների օգնությամբ, այլեւ կոռումպացված պաշտոնյաների, հասարակական-քաղաքական գործիչների, գիտնականների, ստեղծագործ մտավորականության՝ բուն հայ հասարակության եւ պետական, գործադիր, օրենսդիր եւ դատական իշխանությունների օժանդակությամբ, հիմնվելով փողամոլության սկզբունքների վրա (ժամանակակից քաղաքակրթության 12 սպառնալիքներից եւ մարտահրավերներից մեկը) … Վերափոխելով Վ.Չերչիլի խոսքերը կարելի է ասել, որ 150-ամյա թուրքական ցեղասպան մեխանիզմը գտել է մեկ-երկու դավաճանի եւ ոչնչացնում է Հայաստանի ժողովրդին ու Հայոց պետականությունը։

 

Նկատենք, որ իսլամ դավանող ժողովուրդները ներգրավված չեն թուրքերի վայրագությունների մեջ։ Հայոց ցեղասպանությունը, ինչպես 100 տարի առաջ, այսօր էլ իրականացնում են թուրքերը։ Մեծ Մերձավոր Արեւելքի ժողովուրդները, որոնք դավանում են իսլամ, ցեղասպանության ժամանակ փրկեցին հայերին եւ այլ բնիկ ժողովուրդներին, եւ մենք մեծապես պարտական ենք այդ ժողովուրդներին։

 

Թուրք վաշխառու – մակաբույծները թուրքացնում են իսլամը։

 

Փակելով ռեզերվացիան ու Արեւելյան հարցը՝ թուրքերը յուրացնում եւ ոչնչացնում, երկրի երեսից ջնջում են հայկական ամեն ինչ. նրանք շարունակում են մշակութային ցեղասպանության սարսափելի գործը։ Կոչ ենք անում անհապաղ համախմբել մեր բոլոր ուժերը, որպես միասնական ճակատ, հանուն ինքնապահպանման։ Միայն մեր սեփական ուժերով կարող ենք կանգնեցնել թշնամուն։

 

Կոչ ենք անում նաեւ համաշխարհային հանրությանը ստեղծելու նոր արդյունավետ մեխանիզմ՝ ապահովելու քաղաքակրթությունների, կրոնների եւ մշակույթների միջեւ երկխոսությունը, ժամանակի դարչնագույն ժանտախտի դեմ պայքարելու համար:

 

Կոչ ենք անում եւ պահանջում։

 

1) Գասպարյան Մարտիկ Յուրիկի – 

Տնտեսագիտության և Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի   հավակնորդ, 

Հատուցման եւ վերականգնման հարցերի փորձաքննության ու գնահատման միջազգային անկախ իրավական-գիտական կենտրոնի նախագահ,

Ցեղասպանությունների կանխարգելման հայկական կենտրոնի ղեկավար,

Արևմտյան Հայաստանի Ազգային ժողովի (խորհրդարանի) պատգամավոր, Խորհրդարանի Հայերի ցեղասպանության հետեւանքով հասցված վնասի վերականգնման ու հատուցման հարցերի հատուկ հանձնաժողովի նախագահ,

Ռուսաստանի Գիտությունների ակադեմիայի գիտական խորհրդի անդամ, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի նախագահության անդամ, Աշխարհի ժողովուրդների հոգևոր միասնության միջազգային ակադեմիայի փոխնախագահ, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ), Ռուսաստանի գեղարվեստի ակադեմիայի (ՌԳԱ), Աշխարհի ժողովուրդների հոգևոր միասնության միջազգային ակադեմիայի (ԱԺՀՄՄԱ), Եվրոպական EWAN ակադեմիայի ակադեմիկոս, տնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր,

1993 թվականից՝ Հռոմի ակումբ վերլուծական կենտրոնի անդամ, գիտության և բարձր տեխնոլոգիաների գծով Եվրասիական գիտական խորհրդի անդամ

 

2) Չալիկյան Խաչիկ Գրիգորի - 

«Համահայկական մտավորականության 12-րդ խորհրդի» նախաձեռնող և կազմակերպիչ, կինոռեժիսոր

 

3) Տեր-Գրիգորյանց Նորատ Գրիգորի – 

Գեներալ-լեյտենանտ, Հայոց բանակի ստեղծող, Հայոց բանակի և Աֆղանստանի լեռնային գործողությունների թատերաբեմում հայեցակարգի և ռազմավարության հեղինակ

 

4) Մելիքյան Գուրգեն Վրեժի – 

ԵՊՀ վաստակավոր պրոֆեսոր, ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի պրոֆեսոր, Հայաստանի վաստակավոր ուսուցիչ, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ) ակադեմիկոս

 

5) Մարուքյան Արմեն Ցոլակի – 

ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի Հայկական հարցի և Հայոց ցեղասպանության բաժնի վարիչ, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր

 

6) Խաչատրյան Վարդան Վահանի - 

Փիլիսոփա, կրոնագետ, սոցիոլոգ, քաղաքագետ։ «Մտավորականների միության» կազմակերպության նախկին նախագահ, Կրոնագիտության հանրապետական կենտրոնի ուսումնական գծով փոխտնօրեն

 

7) Հակոպով Պողոս Սիմոնի – 

Ռուսաստանի և ԽՍՀՄ-ի Արտակարգ և Լիազոր դեսպան, Ռուսաստանի դիվանագետների ասոցիացիայի նախագահ, արտաքին քաղաքականության միջազգային ասոցիացիայի փոխնախագահ, Կայսերական Ուղղափառ Պաղեստինյան ընկերության պատվավոր անդամ

 

8) Պետրոսյան Վալերի Սամսոնի – 

Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ) փոխնախագահ, ԱՐՄԱԵՆ-ի պատվավոր նախագահ, Մ.Վ. Լոմոնոսովի անվան Մոսկվայի պետական համալսարանի վաստակավոր պրոֆեսոր, Էկոլոգիայի ինստիտուտի ռեկտոր, ՄԱԿ-ի, ԵՄ-ի, ՌԴ-ի և Մոսկվայի բնապահպանական հարցերի գծով փորձագետ, քիմիական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր

 

9) Փաշաբեզյան Տիգրան - 

Արևմտյան Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ

 

10) Տեր-Սարգսյան Արմեն Նիկոլայի - 

Արեւմտյան Հայաստանի Ազգային ժողովի (Խորհրդարանի) նախագահ

 

11) Միքայելյան Արտաշես Դավիդի – 

Արեւմտյան Հայաստանի Ազգային ժողովի (Խորհրդարանի) պատգամավոր, մշտական հանձնաժողովի նախագահ, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ), «ԱՐԱՐԱՏ» միջազգային ակադեմիայի (Ֆրանսիա) ակադեմիկոս և Ինֆորմատիզացիայի միջազգային ակադեմիայի (Կանադա) իսկական անդամ, տնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, «Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական զարգացման ռազմավարությունը» հիմնարար հետազոտության հեղինակ

 

12) Բեկլարյան Լևոն Անդրյեի – 

Արեւմտյան Հայաստանի Ազգային ժողովի (Խորհրդարանի) պատգամավոր, մշտական հանձնաժողովի նախագահ, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Կենտրոնական տնտեսագիտության և մաթեմատիկական ինստիտուտի գլխավոր գիտաշխատող, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ) ակադեմիկոս

 

13) Բաբախանով Վահան Ռաֆայելի – 

Արեւմտյան Հայաստանի Ազգային ժողովի (Խորհրդարանի) պատգամավոր, մշտական հանձնաժողովի նախագահ, «Խաչմերուկ» սոցիոլոգիական և քաղաքագիտական նախաձեռնությունների հասարակական կազմակերպության նախագահ, ռուս-հայկական կազմակերպությունների համակարգող խորհրդի անդամ (Սանկտ Պետերբուրգ)

 

14) Գյուլոյան Յուլիա Յուրիի - 

Արևմտյան Հայաստանի Հանրապետության մշակույթի նախարար

 

15) Պոլատիդիս Էդուարդ Դմիտրիյի – 

Արեւմտյան Հայաստանի Ազգային ժողովի (Խորհրդարանի) պատգամավոր, մշտական հանձնաժողովի նախագահ, Հայաստանի և Արցախի հունական համայնքի «ՊԱՏՐԻԴԱ» կազմակերպության նախագահ, «Թալիշ՝ սահմանամերձ բնակավայրեր» պատերազմի վետերանների հայրենասիրական կազմակերպության նախագահ, Հայաստանի միգրացիոն ծառայության համակազմակերպիչ

 

16) Օհանյան Սաիդա Խաչիկի – 

Արեւմտյան Հայաստանի Ազգային ժողովի (Խորհրդարանի) պատգամավոր, մշտական հանձնաժողովի նախագահ, «ՀԱՄՇԵՆՈՒՀԻ» համշենահայերի կանանց միջազգային միության վարչության նախագահ, լրագրող-ազգագրագետ

 

17) Մադոյան Ռազմիկ – 

Արեւմտյան Հայաստանի Ազգային ժողովի (Խորհրդարանի) պատգամավոր, հրապարակախոս, թարգմանիչ

 

18) Վարդանյան Ազատ Պետրոսի – 

Կանադայի Ինֆորմատիզացիայի միջազգային ակադեմիայի նախագահ, տնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ակադեմիկոս, փիլիսոփայության Գրանդ դոկտոր, Ինֆորմատիզացիայի միջազգային ակադեմիայի, Նյու Յորքի գիտությունների ակադեմիայի, Աշխարհի ազգերի ակադեմիայի իսկական անդամ

 

19) Մաղաքյան Սիմոն – 

«Save Armenia Monuments»-ի («Փրկենք հայկական հուշարձանները») կազմակերպության գործադիր տնօրեն, հետազոտող, «Թաֆթսա» համալսարանի այցելու գիտաշխատող (Դենվեր, Կոլորադո, ԱՄՆ)

 

20) Հենրի Թերիո – 

Վորչեսթերի համալսարանի փիլիսոփայության ամբիոնի վարիչ և պրոֆեսոր, Ցեղասպանության ուսումնասիրությունների միջազգային ասոցիացիայի նախկին նախագահ, (Վորչեսթեր, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ)

 

21) Մարսոբյան Արմեն – 

Հարավային Կոնեկտիկուտի համալսարանի փիլիսոփայության պրոֆեսոր (Նյու Հեյվեն, Կոնեկտիկուտ, ԱՄՆ)

 

22) Արևյան Կարեն – 

Հասարակական գործիչ, (Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիա)

 

23) Մատեո Ֆուգասա - 

Միլանի համալսարանի ճարտարապետության ամբիոնի պրոֆեսոր

 

24) Սարգսյան Հայկ Լևոնի – 

ԵՊՀ տնտեսագիտության ֆակուլտետի դեկան, տնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, «ԱՐԱՐԱՏ» միջազգային ակադեմիայի (Ֆրանսիա) թղթակից անդամ

 

25) Բարսեղյան Գրիգոր Արտաշեսի - 

Մասնագետների միության նախագահ, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր

 

26) Գաբրիելյան Օլեգ Արշավիրի – 

Ղրիմի պետական համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետի դեկան, փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր

 

27) Սոսնովսկի Ալեքսանդր Պետրոսի - 

Եվրոպական «EWAN», ակադեմիայի նախագահ աշխարհահռչակ գերմանացի լրագրող, «Չեչենական համախտանիշ», «Վրացական սինդրոմ» գրքերի հեղինակ, Գերմանիա

 

28) Ղարագյոզյան Արթուր - 

«Հայաստանի Հանրապետություն» թերթի գլխավոր խմբագիր

 

29) Ավագյան Արեւշատ Խոսրովի – 

Հայաստանի Մշակյութի հիմնադրամի խորհրդի նախագահ, Հայաստանի Նկարիչների միության և ժուռնալիստների միության անդամ, բանաստեղծ, արձակագիր, նկարիչ

 

30) Գրանթ Թաթոս (Թաթոսյան Գրանտ Հովհանեսի) - 

Հայաստանի ժողովրդական նկարիչ, Հայաստանի ճարտարապետության ազգային համալսարանի պրոֆեսոր, Ռուսաստանի գեղարվեստի ակադեմիայի և Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ) ակադեմիկոս

 

31) Լավրինենկո Միխայիլ Պավլովիչ - 

Գեներալ գնդապետ, Աֆղանստանի պատերազմի հերոս

 

32) Դիկո Դիկով – 

Գեներալ (Բուլղարիա)

 

33) Կուլակով Կիրիլ Յուրիևիչ – 

Ֆինանսական և տնտեսական դատական փորձագետների միության նախագահ, տնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, Մոսկվայի ինժեներա-շինարարական ինստիտուտի պրոռեկտոր

 

34) Զաքարյան Աննա Ժորժիկի - 

Մշակութաբանության պրոֆեսոր, Ա. Բակունցի «Ալպիական մանուշակ» կտավի հեղինակ, Դրեզդենի պատկերասրահ, (Գերմանիա)

 

35) Դելբա Վլադիմիր Վալերիևիչ - 

Տնտեսական գիտությունների դոկտոր, Աբխազիայի պետական համալսարանի պրոֆեսոր

 

36) Գոգիա Կամա Ալեքսեևնա - 

Տնտեսական գիտությունների դոկտոր, Աբխազիայի պետական համալսարանի պրոֆեսոր

 

37) Աթայանց Մաքսիմ Բորիսի – 

Ռուսաստանի Դաշնության վաստակավոր ճարտարապետ, Ռուսաստանի ճարտարապետության և շինարարության գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ

 

38) Ավանեսով Հովիկ Սերգեյի – 

Մեսրոպ Մաշտոց համալսարանի Կովկասագիտության կենտրոնի ղեկավար (Արցախի Հանրապետություն, Ստեփանակերտ)

 

39) Օլյունինա Վալերիյա – 

«Nasha sreda onlin» ցանցային լրատվամիջոցի գլխավոր խմբագիր, Վ.Բ. Արծրունի անվան Սևծովյան-կասպյան տարածաշրջանի քաղաքական և սոցիալական հետազոտությունների ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող

 

40) Հայկազունի Հովիկ - 

Գրող, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ) թղթակից անդամ

 

41) Արմեն Լորենց (Հարությունյան)  -

Նկարիչ, Հայաստանի նկարիչների միության անդամ, Հայաստանի վաստակավոր ուսուցիչ, մանկավարժական գիտությունների թեկնածու, Խ. Աբովյանի անվան Հայկական մանկավարժական համալսարանի դոցենտ

 

42) Չալիկյան Նվարդ Հարությունի - 

«Տոպոր» երիտասարդական շարժման առաջնորդ

 

43) Թարվերդյան Երվանդ Յուրևիչ - 

«Միացյալ Հայաստան» կուսակցության նախագահ

 

44) Վասկով Մաքսիմ Ալեքսանդրովիչ - 

Սոցիոլոգիական գիտությունների դոկտոր, Հարավային դաշնային համալսարանի (Դոնի Ռոստով) արտասահմանյան պատմության և միջազգային հարաբերությունների ամբիոնի պրոֆեսոր

 

45) Մուրադյան Նորիկ Գրիգորի -

«Սպիտակ» բարեգործական հիմնադրամի նախագահ, 1988 թվականի Սպիտակի երկրաշարժի ժամանակ Սպիտակի ՀԿԿ 1-ին քարտուղար, տնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր

 

46) Գեւորգյան Արամայիս Գեորգիի -

Պատմական գիտությունների թեկնածու

 

47) Ֆրանսուա Քսավյե Տուլիկունկիկո –

«Հանուն ճշմարտության և աֆրիկյան ծագումով մարդկանց առաջխաղացման «Ինգանզո Գակոնդո» («Նախնիների կարիերը»)» Աֆրիկյան սփյուռքի միության նախագահ 

 

48) Խդր Հաջոյան - 

Եզդիների ազգային միության նախագահ

 

49) Կիրակոսյան Ռուբեն Մոսկվայի –

«ԳՐԱԴ» փաստաբանների կոլեգիայի մարդու իրավունքների պրակտիկայի ղեկավար, ռուս-հայկական «ԱՐՄՐՈՍՍ» իրավաբանների ասոցիացիայի նախագահ

 

50) Դանիլով Ալեքսանդր Յուրևիչ -

Պատմաբան

 

51) Դյաչենկո Իրինա Յուրևնա -

Ռերիխի հիմնադրամի ներկայացուցիչ

 

52) Օվսյանկինա Գալինա Պետրովնա -

Ռերիխի հիմնադրամի ներկայացուցիչ

 

53) Լեբեդենկո Անատոլի - 

Ռերիխի հիմնադրամի ներկայացուցիչ

 

54) Մաշուրյան Արամ -  

Նկարիչ, Հայաստանի նկարիչների միության անդամ, Գորիսի մանկական գեղագիտական կենտրոնի ղեկավար, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ) թղթակից անդամ (դիզայնի և ճարտարապետության բաժին)

 

55) Շմավոնյան Շմավոն - 

Աշխարհահռչակ նկարիչ, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ) և Աշխարհի ժողովուրդների հոգևոր միասնության միջազգային ակադեմիայի (ԱԺՀՄՄԱ) ակադեմիայի ակադեմիկոս

 

56) Մելիքյան Ներսես -

Նկարիչ, Հայաստանի նկարիչների միության անդամ, ՀՀ ԳԱԱ գեղարվեստական ցուցահանդեսի տնօրեն, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ) թղթակից անդամ (դիզայնի և ճարտարապետության բաժին)

 

57) Չալիկյան Հարություն Գրիգորի -

Քանդակագործ, նկարիչ, ծաղրանկարիչ, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ) թղթակից անդամ (դիզայնի և ճարտարապետության բաժին)

 

58) Մելիքյան Շոթա - 

Նկարիչ, Հայաստանի նկարիչների միության անդամ, Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԲԳԱ) թղթակից անդամ (դիզայնի և ճարտարապետության բաժին)

 

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Վաչե եւ Թամար Մանուկյան» Մատենադարան

 

 

 

Նոյյան տապան  -   Վերլուծություն