«ՄԱՐԴԿԱՆՑ ԹՐԱՖԻՔԻՆԳ՝ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ՍՏՐԿՈՒԹՅՈՒՆ. ՀԱՆՑԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ, ՈՐԸ ՊԱՀԱՆՋՈՒՄ Է ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ՊԱՅՔԱՐ ԵՎ ՀԱՄԱՏԵՂ ԼՈՒԾՈՒՄՆԵՐ»
26-08-2024 10:00:00 | Հայաստան | Հասարակություն
Մարդկանց թրաֆիքինգը 21-րդ դարի ամենադաժան և անթույլատրելի հանցագործություններից մեկն է՝ այն խախտում է մարդու հիմնարար իրավունքները և արժանապատվությունը՝ զրկելով միլիոնավոր մարդկանց իրենց ազատությունից և կյանքից: Սրանք ոչ թե պարզապես թվեր են, այլ իրական մարդիկ՝ տղամարդիկ, կանայք և երեխաներ, ովքեր ամեն օր ենթարկվում են սեռական շահագործման, հարկադրական աշխատանքի կամ մարմնական թրաֆիքինգի՝ հաճախ կորցնելով սեփական հույսն ու ապրելու իրավունքը: Այս հանցագործությունը համարվում է ժամանակակից ստրկության դաժան արտահայտություն, և պայքարը դրա դեմ պահանջում է համաշխարհային ուշադրություն ու անհապաղ գործողություններ։
ԹՐԱՖԻՔԻՆԳԻ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՊԱՏՃԱՌՆԵՐԸ
Մարդկանց թրաֆիքինգը շատ հաճախ ուղղակիորեն կապված է սոցիալ-տնտեսական խնդիրների հետ, ներառյալ աղքատությունը, կրթության և աշխատանքային հնարավորությունների պակասը, ինչպես նաև քաղաքական անկայունությունը: Խոցելի խավերը՝ ներառյալ երեխաները, փախստականները, բռնությունից կամ սեռական ճնշումներից տուժած անձինք, դառնում են թրաֆիքինգի հիմնական զոհերը: Որոշ տարածաշրջաններում թրաֆիքինգի զոհերը ստրկացած աշխատանքի են մնում տասնամյակներ, մասնավորապես լեռնահանքային ոլորտում կամ անօրինական ֆաբրիկաներում։
ԹՐԱՖԻՔԻՆԳԻ ՏՎՅԱԼՆԵՐԸ /վիճակագրություն/
Ըստ ՄԱԿ-ի Թմրամիջոցների և Հանցագործությունների Դեպարտամենտի (UNODC)՝ յուրաքանչյուր տարի առնվազն 25 միլիոն մարդ է դառնում ժամանակակից ստրկության զոհ, որոնցից մեծ մասը ներգրավված են հարկադրական աշխատանքի կամ սեռական շահագործման մեջ: Կանայք և աղջիկները կազմում են թրաֆիքինգի զոհերի 71%-ը, և նրանց գերակշիռ մասը ենթարկվում է սեռական շահագործման: Մինչդեռ տղամարդիկ ավելի հաճախ դառնում են հարկադրական աշխատանքի զոհեր։ UNODC-ի 2020 թվականի հաշվետվության համաձայն՝ թրաֆիքինգի զոհերի 28%-ը երեխաներ են, ինչն ավելացել է 5%-ով նախորդ տասնամյակի համեմատ:
ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԱՅԻՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐ
Թրաֆիքինգը գլոբալ խնդիր է, սակայն նրա դրսևորումները տարբեր են ըստ տարածաշրջանների։ Ասիայի և Խաղաղ օվկիանոսի տարածաշրջանը համարվում է թրաֆիքինգի ամենամեծ կենտրոններից մեկը։ Մասնավորապես Հարավ-Արևելյան Ասիայում ամենամեծ թիվը մարդկանց թրաֆիքինգի զոհերի է, որտեղ շահագործումը հաճախ տեղի է ունենում հենց տարածաշրջանի ներսում։ Ըստ գնահատականների՝ աշխատուժի հարկադրական շահագործումը կազմում է շուրջ 4.3 միլիոն մարդ Ասիայի տարածաշրջանում։
Եվրոպայում թրաֆիքինգի զոհերը հաճախ հայտնվում են արտասահմանյան սեռական շահագործման կամ հարկադրական աշխատանքի ցանցերում։ Վերջին տարիներին, միգրացիայի աճը դեպի Եվրոպա նպաստել է թրաֆիքինգի աճին, որտեղ փախստականները դառնում են կազմակերպված հանցագործ խմբերի թիրախ։
Աֆրիկայում և Մերձավոր Արևելքում թրաֆիքինգը կապվում է հակամարտությունների, ներքին ճգնաժամերի և միգրացիայի հետ։ Այս տարածաշրջանում երեխաներն առավել հաճախ շահագործվում են որպես զինյալներ կամ հարկադրական աշխատանքի ենթարկվում հանքերում ու գյուղատնտեսական ոլորտներում։
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՊԱՅՔԱՐԻ ՄԵԽԱՆԻԶՄՆԵՐԸ
Թրաֆիքինգի դեմ պայքարը պահանջում է միջազգային համագործակցություն և համակարգված ջանքեր: 2000 թվականին ՄԱԿ-ը ընդունեց Պալերմոյի արձանագրությունը, որը կոչված է պայքարելու մարդկանց, հատկապես կանանց և երեխաների թրաֆիքինգի դեմ։ Արձանագրությունը միջազգային մակարդակով սահմանում է թրաֆիքինգի իրավական սահմանումները և երկրի ներսում ու արտաքին սահմաններում գործողությունների ծրագիրը։
Բացի միջազգային օրենքներից, տարբեր երկրներում ընդունվում են թրաֆիքինգի կանխարգելման և դեմ պայքարի ազգային ծրագրեր։ Օրինակ, ԱՄՆ-ում գործում է Trafficking Victims Protection Act (TVPA), որը ուղղված է զոհերի պաշտպանության և հանցագործների պատժի կոշտացմանը։
ԹՐԱՖԻՔԻՆԳԻ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ
Կանխարգելումը կարևոր բաղադրիչ է թրաֆիքինգի դեմ պայքարում։ Միջազգային կազմակերպություններն առաջարկում են մի շարք մոտեցումներ՝ ուղղված տեղական համայնքներում իրազեկման բարձրացմանը և թրաֆիքինգի կանխարգելմանը։ International Labour Organization-ի կողմից իրականացվող ծրագրերը նպատակ ունեն ապահովել աշխատանքային իրավունքի պաշտպանությունը, ստեղծել տնտեսական հնարավորություններ աղքատ համայնքներում և բարձրացնել կրթական հնարավորությունները։
Բացի այդ, կարևոր է զոհերի համար սոցիալական և իրավաբանական աջակցությունը, ինչի միջոցով նրանք կարող են վերականգնել իրենց կյանքը և վերամիավորվել հասարակությանը: Բազմաթիվ կազմակերպություններ առաջարկում են ապաստաններ, հոգեբանական աջակցություն և վերաինտեգրման ծրագրեր:
ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ
Մարդկանց թրաֆիքինգը մնում է լուրջ մարտահրավեր գլոբալ հասարակության համար, որի հաղթահարման համար անհրաժեշտ են համատեղված ջանքեր բոլոր մակարդակներում: Կառավարությունները, միջազգային կազմակերպությունները, ինչպես նաև հասարակությունը պետք է շարունակաբար աշխատեն այս խնդիրը հաղթահարելու ուղղությամբ՝ ապահովելով զոհերի պաշտպանությունն ու հանցագործների պատժումը: Թրաֆիքինգի դեմ պայքարը ոչ միայն իրավական և քաղաքական խնդիր է, այլ նաև հասարակական բարոյական պարտականություն, քանի որ այն ուղղակիորեն առնչվում է մարդու կյանքի և արժանապատվության հետ։
ՀԱՅԵՐԵՆ
Русский
English
Դաս. հայերեն
French
