ԵՐԵՎԱՆ, 14 ՀՈՒԼԻՍԻ, ՆՈՅՅԱՆ ՏԱՊԱՆ: Հուլիսի 14-ին ԵԽ մարդու իրավունքների հանձնակատար Թոմաս Համարբերգի գլխավորած պատվիրակությունը ՀՀ Ազգային Ժողովում հանդիպում է ունեցել Երեւանում մարտի 1-2-ին տեղի ունեցած իրադարձությունների եւ դրանց պատճառների ուսումնասիրության ԱԺ ժամանակավոր հանձնաժողովի անդամների հետ: Հանդիպմանը մասնակցել է նաեւ ԵԽ գլխավոր քարտուղարի հատուկ ներկայացուցիչ Բոյանա Ուրումովան: Հանձնաժողովի նախագահ Սամվել Նիկոյանը նշել է, որ ԵԽԽՎ 1620 բանաձեւի մեջ կան դրույթներ, որոնք վերաբերում են հանձնաժողովի գործունեությանը եւ այս առումով պարոն Համարբերգի հետ հանդիպումը կարեւոր է հանձնաժողովի համար: Ներկայացնելով իր եւ ԵԽ այլ կառուցների մոտեցումը մարտյան իրադարձությունների վերաբերյալ, Թ.Համարբերգը նշել է, որ խորհրդարանը պետք է որոշակի դերակատարում ունենա իրադարձությունների քննարկման եւ դրանից բխող հետեւություններ անելու գործում: Ըստ նրա, կարեւոր է, որ ուսումնասիրությունը լինի եւ ընկալվի որպես բացարձակ անկողմնակալ, որպեսզի քաղաքական տարբեր շահեր չազդեն ընթացքի վրա եւ ուսումնասիրության արդյունքներին վստահի եւ հավատա հասարակության զգալի մասը: Թ.Համարբերգի խնդրանքով ներկայացնելով հանձնաժողովի ձեւավորման սկզբունքները եւ կատարած աշխատանքը, Ս.Նիկոյանը հայտնել է, որ այժմ հանձնաժողովի կազմում ընդգրկված են ութ պատգամավոր եւ արտախորհրդարանական ուժերի չորս ներկայացուցիչներ: Նա նշել է, որ «Ժառանգություն» խմբակցությունը եւ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը մերժել են ԱԺ առաջարկը հանձնաժողովի կազմում աշխատելու վերաբերյալ: Հանձնաժողովի աշխատանքներին մասնակցելու հրավերը ընդունել են ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպան Արմեն Հարությունյանը, ԵԱՀԿ գրասենյանկը եւ ԱՄՆ դեսպանությունը: Ս.Նիկոյանը ասել է, որ որոշվել է մարտի 1-2-ի իրադարձությունների ուսումնասիրությունը երկու մասի տարանջատել. մարտի 1-ի առավոտյան Ազատության հրապարակում տեղի ունեցած իրադարձություններ եւ դրանց հաջորդող իրադարձություններ: Նրա խոսքերով, հանձնաժողովի նպատակն է ժողովրդի համար ընդունելի անաչառ եւ անկողմնակալ եզրակացություն ներկայացնել: Այս առումով կարեւորվել է միջազգային եւ տեղական անկախ փորձագետների ներգրավվածությունը հանձնաժողովի աշխատանքներին: Ըստ ՀՀ ԱԺ Հասարակայնության հետ կապերի վարչությունից «ՆՈՅՅԱՆ ՏԱՊԱՆ»-ին տրամադրած հաղորդագրության, նույն օրը Թ.Համարբերգի գլխավորած պատվիրակությունը հանդիպել է նաեւ ԱԺ խմբակցությունների ներկայացուցիչների հետ: Թ.Համարբերգը ասել է, որ թեեւ ՀՀ-ին վերաբերող ԵԽԽՎ-ի բանաձեւում եղած առաջարկների մի մասը կատարվել է եւ Հայաստանին հնարավորություն է տրվել մինչեւ հունվար ավարտել այն, բայց եւ այնպես ԵԽԽՎ-ն դեռ մտահոգություններ ունի: Նա տեղեկացրել է, որ իրեն խնդրել են սեպտեմբերի 11-ին ԵԽ-ին զեկուցել երկու կարեւոր հարցերի վերաբերյալ. առաջինը մարտի 1-ին տեղի ունեցածի հետաքննությունն է, որը պետք է լինի թափանցիկ, անկողմնակալ ու վստահելի, իսկ երկրորդը` մարտյան դեպքերին հաջորդած ձերբակալությունների ու դատավարությունների խնդիրը: Առաջին հարցին առնչվող որոշակի քայլեր կատարվել են, իսկ երկրորդի հետ կապված մտահոգություն կա, որ մարդիկ կալանավորվել են ոչ թե բռնի հանցանք գործելու, այլ միտինգներին մասնակցելու համար: Ըստ նրա, մտահոգություն կա նաեւ, որ մի քանի ամիսների ընթացքում մեղադրանքը դեռ չի ուղարկվել դատարան եւ քայլեր չեն արվել բացահայտելու այն ոստիկաններին, որոնք կարող է գերազանցած լինեին իրենց լիազորությունները եւ բռնի ուժ կիրառած ցուցարարաների նկատմամբ: ՀՀԿ խմբակցության ներկայացուցիչ Ռաֆիկ Պետրոսյանը նշել է, որ ՀՀ նախագահն ու ԱԺ-ն ամեն ինչ անում են քաղաքական լարվածությունը թուլացնելու համար` ակտիվ բարեփոխումների ու քաղաքական երկխոսության ճանապարհով: Նա արդարացի է համարել 1620 բանաձեւի այն դրույթը, որ 1-2 ոստիկանի ցուցմունքով չի կարելի մարդկանց դատել, եւ նշել է, որ այդ ուղղությամբ արդեն որոշակի քայլեր արվել են: «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցության քարտուղար Արամ Սաֆարյանի գնահատմամբ, եթե ընդդիմությունը չմասնակցի մարտյան դեպքերի պատճառները քննող ԱԺ ժամանակավոր հանձնաժողովի աշխատանքներին, հանձնաժողովի ջանքերը մնալու են ապարդյուն, իսկ քաղաքական գնահատականները` թերի: Նա կարծիք է հայտնել, որ ԵԽ-ի փորձագետների մասնակցությունը ժամանակավոր հանձնաժողովի աշխատանքներին նույնպես եղած քաղաքական տեսակետները մերձեցնելու հնարավորություն կտա: «Օրինաց երկիր» խմբակցության ղեկավար Հեղինե Բիշարյանն ասել է, որ մարտյան դեպքերը ողբերգական են ողջ ազգի համար: Ըստ նրա, Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը գնում է շանտաժի ճանապարհով, իսկ իշխանությունը անում է հնարավոր ամեն բան` կարգավորելու ստեղծված իրավիճակը: «Ժառանգություն» խմբակցության անդամ Ստյոպա Սաֆարյանը հայտարցարել է, որ ԵԽ բանաձեւում տեղ գտած շատ առաջարկներ իշխանությունը չի կատարում եւ շարունակվում են խախտվել ձերբակալվածների շահերի պաշտպանությանն առնչվող բազմաթիվ իրավունքներ: Նա տեղեկացրել է նաեւ, որ խմբակցությունն առաջարկել է ժամանակավոր հանձնաժողովը ձեւավորել իշխանության եւ ընդդիմության ներկայացուցիչների հավասար մասնակցության կամ էլ կոնսենսուսի սկզբունքով, սակայն այդառաջարկները մերժվել են, եւ իրենք էլ հրաժարվել են մասնակցել հանձնաժողովի աշխատանքներին:

---