ԵՐԵՎԱՆ, 25 ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ, ՆՈՅՅԱՆ ՏԱՊԱՆ - ՀԱՅԵՐՆ ԱՅՍՕՐ: Հարցազրույց ՀՀ սփյուռքի նախարարության կազմակերպած իրավաբանների համահայկական առաջին համաժողովի մասնակից Դոուն Շահբազյան-Սմիթի հետ - Մի փոքր պատմեք Ձեր մասին. ովքե՞ր են Ձեր նախնիները: - Բնակվում եմ Հավայան կղզիների Հոնոլուլու քաղաքում: Մասնագիտությամբ փաստաբան եմ: Ես միայն կիսով չափ եմ հայ` մորս կողմից, որի ընտանիքը սերում է Թուրքիայի` Սիվասի մոտ գտնվող Գուրուն տեղամասից: Տատս` Արշալույս Մինասյան Շահբազյանը, վեց տարի թաքնվել է Սիրիայում, ապա տեղափոխվել է Բոստոն: Պապուս ընտանիքը Ռումինիայում զբաղվում էր շապկագործությամբ եւ դրա վաճառքով: Տասնյոթ տարեկան հասակում պապս տեղափախվեց ԱՄՆ: Տատս մահացավ, երբ մայրս դեռ տասը տարեկան էր: Ես կրում եմ տատուս ազգանունը: - Հավայում շա՞տ են հայերը, այստեղ կա՞ հայ համայնք: - Համայնքը մեծ չէ, Հավայան կղզում բնակվում է շուրջ 100 հայ, որոնցից շատերը ներգաղթել են Խորհրդային Հայաստանից: Շատ ուրախ ենք, որ Ֆրանկ Լավոիեն ամուսնացել է հայուհու հետ: Նրանք այժմ բնակվում են Հոնոլուլույում: Նա կարողացել է հասնել նրան, որ Հավայում գիտեն Հայոց ցեղասպանության մասին, իսկ շուտով Հոնոլուլույի կենտրոնական այգում կտեղադրվի խաչքար: Հավայիներում դեռեւս չկա հայկական եկեղեցի: Շատ հայեր այցելում են հունական եկեղեցի: - Ինչպե՞ս եք կարողացել պահպանել հայի ոգին եւ կապը հայ մշակույթի հետ: - Իմ տանն ունեմ Հայոց ցեղասպանության եւ հայ ժողովրդի պատմության այլ դրվագների մասին պատմող շատ գրքեր ու պատմություններ: Բաժանորդագրվել եմ Կալիֆորնիայի Գլենդեյլ քաղաքում հրատարակվող «Կալիֆորնիա Կուրիեր» թերթին, որպեսզի մշտապես տեղեկանամ հայերի եւ նրանց հուզող խդիրների մասին: Նաեւ հայ իրավաբանների միության անդամ եմ, որն ընգրկում է աշխարհի տարբեր երկրների փաստաբանների, որոնց հետ հանդիպում ենք տարին երկու անգամ: Իմ տանը հյուրընկալում եմ ԱՄՆ եկած հայ ուսանողների, իսկ այժմ` Երեւանում հյուրընկալվել եմ Կարեն Սարկավագյանի տանը: 1997 թվականին ութ այլ հայերի հետ երեք շաբաթով մեկնեցինք Արեւելյան Թուրքիա` այցելելու այն քաղաքները, որտեղ ապրել են մեր ծնողներն ու պապերը: Դա հիանալի շրջագայություն էր, եւ մենք գտանք որոշ ճամբորդների ընտանիքների պապենական տները: Քաղաքներից մեկում տեղացի քրդերից մեկը մեզ հետ զրույցի ընթացքում ասաց, որ 1915 թվականից իր ընտանիքն ապրում է «Կարաբյանների տանը մինչեւ Կարաբյանները կվերադառնան»: Ես, ցույց տալով Կարաբյան զույգերին, ասացի, որ Կարաբյաններն արդեն վերադարձել են: Քրդերը խուճապի մատնվեցին եւ խումբն արագորեն հեռացավ դեպի ավտոբուս` խուսափելով անցանկալի վիճաբանությունից: Ինձ ապշեցրեց այն, որ այդ քուրդ ընտանիքն ասաց, թե իրենք տունը թողել են նույն տեսքով, ինչպեսին այն թողել էր հայ ընտանիքը 1915 թվականին: Հայերը շատ լավ տներ էին կառուցել, եւ այդ տները բավական լավ էին պահպանված: 2004 թվականին որոշեցի սցենար գրել: Գրեցի մի կատակերգություն, որի հերոսն էր թուրքական բանտում մեծացած եւ հայերեն խոսող Դրակուլան: Միտումնավոր անդրադարձա կատակերգության ժանրին, որպեսզի էլ ավելի չծանրացնեմ առանց այն էլ ծանր թեման եւ որպեսզի ակնդիրը հաճույքով նայի, բայց եւ տեղեկանա իրականությանը: Ֆիլմը պատմում է, թե ինչպես Դրակուլան երկու հայ որբերի օգնում է գտնել Հոնոլուլույում գտնվող իրենց հորեղբորը: Սցենարը ֆիլմի վերածելու համար հաճախեցի օպերատորական դասընթացների: Սովորեցի նաեւ մոնտաժել, եւ շուտով ֆիլմը նկարահանվեց եւ ցուցադրվեց Հավայիի հեռուստատեսությամբ: Տեղական «Univision» հեռուստաընկերությունն այն ցուցադրեց երկու տարի շարունակ: Ցավոք, ֆիլմը դիտողներից շատերն այդպես էլ չհասկացան, որ այն ներկայացնում էր հայոց պատմությունը, Հայաստանը: Նրանք կարծում էին, թե դա ընդամենը Դրակուլայի մասին պատմող կատակերգություն էր: Շուտով կավարտեմ իմ երկրորդ ֆիլմը, որում կա փոքրիկ դատի տեսարան, ուր Դրակուլան ապահովագրական ընկերությունից պաշտպանում է հայ որբ երեխաներին: - Իսկ ինչպիսի՞ն Ձեզ նարկայացավ Հայաստանը: - Սա իմ առաջին այցն է Հայաստան եւ պետք է խոստովանեմ` չափազանց հուզիչ է: Ցավոք, դեռեւս չեմ խոսում հայերեն: Այստեղ բոլորը չափազանց հյուրասեր են: Սեպտեմբերի 19-21-ն ինձ բախտ վիճակվեց մասնակցել ՀՀ սփյուռքի նախարարության կաղմակերպած իրավաբանների համահայկական առաջին համաժողովին: Սա հիանալի համաժողով էր եւ շնորհակալություն եմ հայտնում Սփյուռքի նախարարությանը` այսպիսի համակողմանի ծրագիր իրականացնելու համար: Անչափ տպավորված եմ եւ հետաքրքիր է այն, որ ես Հայաստանը տեսա սփյուռքի նախարարության աչքերով: Այստեղ, սփյուռքի նախարարությունում, ծանոթացա ԱՄՆ-ում հայկական համայնքների հարցերով զբաղվող Գայանեի հետ: Նրա միջոցով եւ միջնորդությամբ ես պետք է զբաղվեմ Հավայիյում հայ համայնքի կազմակերպմամբ, ինչպես նաեւ` կարելի է ասել, դառնամ հայ համայնքի ղեկավար: Սա ինձ կօգնի շատ ավելի դյուրին համախմբել համայնքը եւ զբաղվել համայնքին հուզող խնդիրներով, քաջալերել Հավայիյում բնակվող հայերին եւ ընդգրկել նրանց հայամետ գործունեություններում: - Ի՞նչ այլ ծրագրեր ունեք: - Մենք ուզում ենք քաջալերել Քիմ Քարդաշյանին, որպեսզի նա երեք օրով գա Հայաստան: Նա ԱՄՆ-ում ունի շատ հանրահայտ շոու եւ Փերիս Հիլթընից հետո ճանաչվել է Ամերիկայի ամենահայտնի հեռուստադեմքերից մեկը: Շատ կցանցանայի կապ հաստատել նրա հեռուստահաղորդման հովանավորների հետ եւ օգնել նրան կազմակերպել ճանապարհորդությունը Հայաստան եւ այն ցուցադրել ԱՄՆ-ի հեռուստաընկերություններով: Կարծում եմ, սա կխթանի Հայաստանում զբոսաշրջության զարգացմանը եւ Ամերիկայում ապրող շատ ու շատ երիտասարդների (ովքեր հետզհետե կորցնում են հետաքրքրությունը Հայաստանի եւ հայերի նկատմամբ) կիրազեկի Հայաստանի եւ հայերի մասին: ՐԱՖՖԻ Ն.Մ.

---