Աշխարհա-քաղաքական Իրավիճակը Կովկասում՝ ՆԱՏՕ -ի Գլխավոր Քարտուղարի Տեղակալի այցից հետո

04-02-2018 20:13:22 | Հայաստան | Վերլուծություն

Մենք արդեն ձեզ ներկայացրել էինք ՆԱՏՕ –ի Գլխավոր Քարտուղարի Տեղակալ Տիկ. Ռոուզ Գոթեմուլերի բանավեճը՝ Մակեդոնիայի Պատվո Հյուպատոս, ակադեմիկոս Արայիկ Սարգսյանի հետ, որը կայացել էր Երեվանում 18 դեկտեմբերի 2018թ. ( մանրամասը՝ տեսանյութում, սկսած 21 –րդ րոպեյից: https://twitter.com/Gottemoeller/status/949262377035489281 եվ https://www.youtube.com/watch?v=q3HBWckhj1A ).

Բրյուսելում 2018 թ. հուլիսին նախատեսված վեհաժողովը Դաշինքին առաջարկում է ՆԱՏՕ - Վրաստան, ՆԱՏՕ - Հայաստան հարաբերությունը բարձրացնել նոր մակարդակի: 2018 թ. ամռանը տեղի կունենա ՆԱՏՕ-ի վեհաժողովը, որից Վրաստանը ու Հայաստանը շատ բան են սպասում:

Օրերս ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի հետ հանդիպելուց հետո Վրաստանի ԱԳ նախարար Ջանելիձեն հայտարարել է, որ հանդիպման ժամանակ ընդգծված առաջընթացը հիմքեր է տալիս ենթադրելու, որ վեհաժողովը հաջող է լինելու Վրաստանի համար:

«Դեռ Վարշավայի վեհաժողովին միանշանակ հայտարարվեց, որ Վրաստանն ունի գործնական բոլոր գործիքները, որոնք անհրաժեշտ են ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու համար, եւ մենք օգտագործում ենք դրանք», ասել է նա:

Մոսկվան մտահոգ է ԱՄՆ-ի ու ՆԱՏՕ-ի հետ Վրաստանի Հայաստանի ռազմական համագործակցության ընդլայնմամբ: Այդ մասին ասվում է ՌԴ ԱԳ փոխնախարար Կարասինի ու Վրաստանի կառավարության ներկայացուցիչ Աբաշիձեի բանակցությունների արդյունքերով ՌԴ ԱԳՆ հայտարարության մեջ: Մոսկվայում գտնում են, որ Թբիլիսիի այդ կուրսը սպառնալիքի տակ է դնում երկկողմ հարաբերությունների նորմալացումը:

Ավելի վաղ ամերիկյան վերլուծական Heritage հիմնադրամը հրապարակել էր զեկույց, որում ենթադրվում է, որ Վրաստանին կարող է առաջարկվել անդամակցություն արագացված ռեժիմով: «Բրյուսելում 2018 թ. հուլիսին նախատեսված վեհաժողովը Դաշինքին առաջարկում է ՆԱՏՕ - Վրաստան հարաբերությունը բարձրացնել նոր մակարդակի, ամրագրելով լիիրավ անդամակցության Վրաստանի ամուր ձգտումը», ասվում է զեկույցում:

Մեր Ակադեմիայի գիտնականները մտահոգ են, որ ՆԱՏՕ-ին Վրաստանի անդամակցումը կնշանակի անխուսափելի պատերազմ Ռուսաստանի հետ: Վրաստանին կարող է առաջարկվել անդամակցություն Հյուսիսատլանտյան պայմանագրի 6-րդ հոդվածում լրացումների միջոցով ու ժամանակավորապես բացառել Ռուսաստանի կողմից օկուպացված Աբխազիան ու Օսեթիայի շրջանը 5-րդ հոդվածի գործողությունից: Այս ժամանակավոր միջոցը գործելու է այնքան ժամանակ, քանի դեռ չի վերականգնվել Վրաստանի միջազգայնորեն ճանաչված տարածքը խաղաղ ու դիվանագիտական միջոցներով :

ՆԱՏՕ-ին Վրաստանի անդամակցումն, ԱՄՆ-ի հետ դիմակայության ֆոնին, կարող է ընկալվել որպես Ռուսաստանի քաղաքականության կրախը: Ռուսաստանը, փորձելով իր ազդեցության գոտում պահել հետխորհրդային տարածությունը, իրար հետեւից կորցնում է այն: Վրաստանը կարող է դառնալ ամենացավոտ հարվածը:

Արեւմուտքն, ըստ ամենայնի, փոխել է Ռուսաստանի հանդեպ մարտավարությունը: Հնարավոր է այն երկրների արագացված ռեժիմով ինտեգրումն արեւմտյան բլոկներին, որոնք Ռուսաստանը համարում է իր ազդեցության գոտի: Մասնավորապես, Եվրոպական միությունը մտադիր է անդամակցություն առաջարկել Բալկանյան տարածաշրջանի միանգամից 6 երկրի, պայքարելու համար Ռուսաստանի ազդեցության եւ միգրացիայի հոսքի դեմ (Տե՛ս մանրամասն՝ «Ռուսաստանը՝ Մակեդոնիայի աշխարհաքաղաքական պարադիգմայում ” - http://www.nt.am/en/news/235730/ եվ http://www.prezidentpress.ru/news/4563-rossiya-v-geopoliticheskoy-paradigme-makedonii.html ) :

Եթե Բալկանյան երկրները դառնան Եվրամիության, իսկ Վրաստանը՝ ՆԱՏՕ-ի անդամ, Ռուսաստանի շուրջ օղակը կսեղմվի:

ՆԱՏՕ-ին Վրաստանի հնարավոր անդամակցության պարագայում Հայաստանը Ռուսաստանի կողմից կարող է դիտվել որպես «վերջին ֆորպոստ»:

ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու դեպքում Վրաստանի ու Հայաստանի հարաբերությունները կարող են փոխվել: Մինչ այժմ Ռուսաստանն ու Վրաստանը կապող «խողովակները» հիմնականում «հայկական» էին՝ գազամուղն ու դեպի Լարս քաղաքի ավտոմայրուղին: Արդյոք այս ճանապարհները կփակվեն Ռուսաստանի ու Վրաստանի կոշտ դիմակայության դեպքում ? Մյուս կողմից, այդ դեպքում կարող են առավել սերտ հարաբեություններ հաստատվել Վրաստանի ու Հայաստանի միջեւ, հաշվի առնելով, որ նրանց «արանքում» Ռուսաստանի շահերն են:

Այս ֆոնին ուշագրավ էր տեղեկությունը, որ Հայաստանում այս տարվա մայիսին տեղի են ունենալու ՆԱՏՕ-ի զորավարժություններ, Բրյուսելի վեհաժողովից առաջ: Սրան էլ ավելացնենք, որ մարտի 2 -ից Հայաստանում նախագահ է դառնում Բրիտանիայի հատուկ ծառայությունների գործակալ Արմեն Սարգսյանը, ապա պատկերը կամբողջանա.

ԱրայիկՍարգսյան ՝

Աշխարհաքաղաքական Ակադեմիայի նախագահ,

Մակեդոնիայի Պատվո Հյուպատոս, ակադեմիկոս.

Նոյյան տապան - Վերլուծություն